|
I. Đông Kinh Nghĩa Thục (ĐKNT) không đơn thuần là một trường học như tên gọi mà là một phong trào yêu nước
Là trường học, ĐKNT đã thực thi thành công việc bỏ cựu học, theo tân học. Nhưng đã đặc biệt coi trọng giáo dục yêu nước, bài trừ hủ tục với mục đích là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực để đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước giàu mạnh.
Hơn nữa còn dùng nhiều hình thức đưa những nội dung trên vào quần chúng rộng rãi ở các tỉnh và khuyến khích sỹ phu các tỉnh mở các trường lớp tương tự, thành một phong trào rộng.
II. Tác động của ĐKNT
a. Việc thức tỉnh yêu nước trong nhân dân tạo thêm thuận lợi cho hoạt động của các đảng cách mạng và tạo cơ sở cho sự ra đời các phong trào yêu nước tiếp theo.
b. Uy tín của ĐKNT buộc chính quyền thực dân cuối cùng phải bỏ chế độ khoa cử và sớm mở thêm các lớp tân học bị họ trì hoãn mãi để kìm hãm dân ta.
Hệ tư tưởng phong kiến cùng các tập tục, tệ nạn cũ bị một đòn nặng, văn hóa xã hội có sự đổi mới bước đầu.
III. Liên hệ với việc Cải cách giáo dục hiện nay
Xuất thân nho học nhưng làm được những việc rất lớn như trên, theo tôi, chính là nhờ các cụ có cái tâm rất lớn và trong sáng, ở nghị lực rất mạnh, ở đạo đức cao cả, cũng nhờ đó mà năng lực trí tuệ được phát huy thêm sáng suốt. Ví dụ: Thục trưởng Lương Văn Can dốc trí tuệ và của cải để mở trường, lại bỏ của ra thanh toán nợ của trường khi bị đóng cửa; bị an trí giữ vững khí tiết. Ủy viên ban Tu thư Nguyễn Hữu Cầu, một trong sáu người ký đơn xin phép mở ĐKNT, khi trường bị đóng cửa vẫn tích cực tham gia các phong trào yêu nước, sau 5 năm tù đày về sống thanh bạch bằng nghề đông y, nhưng năm 1946 khi sắp mất còn dặn vợ con đem hầu hết số tiền bán căn nhà hiệu thuốc góp vào quỹ quốc phòng, ...
Cải cách giáo dục hiện nay có nhiều việc lớn và khó. Then chốt là tạo được một đội ngũ người thầy thật sự đức tài. Tình hình cũng khá phức tạp. Tuy vậy, nếu kiên trì và quyết liệt thực thi các bài học ĐKNT, chắc chắn ta sẽ thành công. Lãnh đạo đang có quyết tâm, nhân dân rất ủng hộ. Rất mong không ai xuống ngựa, buông vũ khí nửa chừng.
|
