Chợ tình Khau Vai

Hà Giang - nơi cực Bắc Tổ quốc, nơi điệp trùng của những vách núi đá với muôn hình thù kỳ vĩ với những vũ điệu khác nhau. Thế nhưng trên nền đá xám bạc, nơi con người sống và chết đi đều gửi mình cho đá ấy lại có một chợ tình độc đáo gắn với huyền thoại về một tình yêu bất tử. Khau Vai cách thị xã Hà Giang chừng 200 km về phía bắc, là xã vùng cao nghèo của huyện Mèo Vạc. Hàng năm cứ tới ngày 27/3 âm lịch, những đôi trai gái H’Mông lại cơm đùm cơm nắm, vượt qua bao núi sâu vực thẳm về họp chợ tình Khau Vai. Bấy giờ là mùa ngô đã gieo xong, hoa ban, hoa sở nở trắng rừng, những bông tớ giảy cuối mùa sót lại cũng khoe sắc. Với người H’Mông đây là mùa của tình yêu vì khi ấy núi rừng thay áo mới, chim rừng đi tránh rét về tụ bầy gọi bạn. Còn những người tới chợ tình Khau Vai để tìm lại bóng người xưa, yêu nhau mà không lấy được nhau. Có khi là những người đầu xanh, nhưng cũng có cả những người già tóc pha màu sương muối, có khi cả một gia dình ông bà cháu chắt cùng đi chợ tình.

Chợ tình Khau Vai họp bên sườn dốc, nơi có những tảng đá xám lạnh ẩn mình trong mầu xanh cây cỏ, những bông ban trắng giăng mắc trên những cành cây, chim rừng líu lo gọi bạn, dưới chân là suối chảy róc rách. Tiếng hát tìm bạn thiết tha mà sâu lắng:Hỡi chàng là chàng ơi, xuống núi cùng em, có mang theo nắm cỏ tơ duyên...Em đây tuy không đẹp nhưng lòng thì hướng về chàng...Có tiếng sáo dặt dìu đáp lại và lời hát vang lên: Ta đi tìm em qua mấy con sông, qua dăm ngọn núi, ơ sao người đi đâu để lòng ta nhớ ta thương...Lời hát cứ thiết tha như vậy cho đến khi họ tìm được bạn tình thuở xưa. Chợ tình Khau Vai gắn với chuyện tình của chàng Châu Chua và nàng Chủa hẹn ước không thành. Tiếng khèn của chàng Châu theo gió băng qua núi đồi, qua những dãy núi đá tai mèo lởm chởm khiến đá cũng phải mềm đi để đến được với nàng Châu khi đó đã có gia đình. Họ đi tìm nhau sau bao tháng ngày xa cách, họ kể cho nhau nghe những nhớ thương chất chứa bao ngày cho đến khi ánh trăng đầu núi đã nhô lên, họ ra về và hẹn ngày này năm sau...

Bên những tảng đá xám bạc, dưới những tán ô nhiều màu hay bên những lều bạt mới căng tạm, từng đôi trai gái ngồi bên nhau, những nhớ thương bao ngày xa cách được sẻ chia. Có khi cả hai vợ chồng cùng đi, cùng thấy vợ hoặc chồng mình đi với bạn tình cũ nhưng không ai nói gì, đó là những khoảnh khắc thiêng liêng trong mỗi người. Nhưng cũng có những người buồn bã ra về vì bạn tình của họ hỏi ra đã không còn nữa. Tiếng khèn môi, khèn lá, tiếng sáo tìm bạn cứ vang lên nơi đầu núi, thiết tha dìu dặt “Hỡi anh cho em làm làn mây trắng bay về trời, che cho anh ngày nắng. Cho em xin nắm cỏ khô cùng xây tổ ấm bên nhau buổi nắng lúc mưa chiều nhưng ta có bạn tình chứ giàu sang làm chi mà không có người ta thương..” và người đến chợ lại hẹn ngày này năm sau...

Chợ tình Sa Pa

Nằm trên lưng núi Hoàng Liên cao vút, chợ tình Sa Pa cách TX Lào Cai chưa tới một giờ đồng hồ ô tô. Nơi đây tối thứ 7 mỗi tuần, từng dôi trai gái người H’Mông, người Dao...hẹn hò tình tự. Chợ họp ngay bãi đất trống trước cửa nhà thờ đá, nơi đây nhìn ra là cảnh sao hôm, trăng rằm mọc nơi đầu núi. Từng đôi trai gái tới đây, có cả người già, người trẻ tìm bạn và dốc bầu tâm sự. Họ nắm tay nhau hát suốt đêm thâu, đi dọc theo những con đường vào bản cho đến sáng. Tiếng khèn lá vang lên dìu dặt, tiếng hát tìm bạn thật nồng nàn: Ta đi tìm bạn, bạn ở đâu rồi? Trăng đã lên đầu núi, người ở đâu rồi? Ta có ngựa đẹp, ta có vòng bạc người ơi...Bên kia có tiếng vọng lại: Ơi người là ở đây, hoa rừng chưa nở, ta đợi gà rừng cất tiếng người ơi...Nhiều đôi trai gái nên duyên chồng vợ ở đây. Chợ họp cho đến khuya, các đôi nam nữ cũng dã tản ra trên những con đường về bản nhưng tiếng hát vẫn còn da diết hẹn tuần tới. Ngày nay, chợ tình Sa Pa đang chịu sự xâm lấn nặng nề của nền văn minh đô thị, du khách đến Sa Pa tò mò muốn biết chợ tình nên đi theo nhiều đôi bạn hò hẹn cho tiền để chụp ảnh. Chợ tình Sa Pa không còn được như xưa, trên bãi đất trống gần nhà thờ đá chỉ thưa thớt vài đôi bạn che ô kín đáo trò chuyện.