Bộ sách gồm 3 tập, ngót 3000 trang, tuyển chọn hầu hết những công trình tiêu biểu nhất của GS. Hà Minh Đức trong suốt 40 năm qua. Mỗi tập đều có sắc thái riêng, thể hiện những định hướng nghiên cứu của tác giả: Tập 1- Lý luận văn học và báo chí, Tập 2 – Nghiên cứu văn học Việt Nam hiện đại, Tập 3- Phê bình và tiểu luận văn học.

Mở đầu Tập 1 là lời giới thiệu đầy trân trọng của GS.VS Hoàng Trinh, tổng quát hành trình sáng tạo của GS. Hà Minh Đức trên cả 2 phương diện, nghiên cứu và sáng tác văn học. Ông cho rằng: “Hà Minh Đức giữ được sự hài hoà của trạng thái song đôi giữa chất xanh tươi của lý luận và nghiên cứu khoa học với cây đời tươi xanh trong sáng tác văn chương”.

Trong lĩnh vực nghiên cứu văn học, đóng góp của GS. Hà Minh Đức được thể hiện ở ba hướng chính: Lý luận văn học, Văn học Việt Nam hiện đại, Sự nghiệp văn chương và báo chí của Hồ Chí Minh. Ngoài những giáo trình Tác phẩm văn học và Loại thể văn học ông viết nhiều chuyên đề về thể loại: Thơ và mấy vấn đề trong thơ Việt Nam hiện đại (1974), Ký về chiến tranh cách mạng và xây dựng chủ nghĩa xã hội (1980), Cơ sở lý luận báo chí (2000). Nhờ những công trình chuyên sâu ấy mà ông được coi là một chuyên gia về lý luận thể loại văn học. Một trong những công trình lý luận quan trọng của ông là chuyên luận C. Mác – Ph.Ăngghen – V.I.Lênin và một số vấn đề lý luận văn nghệ (1982). Công trình này đã giúp người đọc vừa tiếp nhận được tư tưởng văn nghệ của C. Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin vừa thấy được sự vận dụng sáng tạo của Đảng ta trong đường lối văn hoá nghệ thuật, góp phần soi sáng những vấn đề nảy sinh trong đời sống văn nghệ.

Tập 2 tuyển những công trình nghiên cứu của GS. Hà Minh Đức về văn học Việt Nam hiện đại. Với tri thức lý luận phong phú, với sự sắc sảo và nhạy cảm ông đã đóng góp nhiều công trình văn học sử có giá trị, tiêu biểu là các tập Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà thơ lớn của dân tộc (1979), Tác phẩm văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1985), Nguyễn Bính thi sĩ của đồng quê (1994), Nam Cao đời văn và tác phẩm (1996), Một thời đại trong thi ca (1996), Khảo luận văn chương (1997). Tác gia văn học thu hút niềm say mê và tâm huyết của GS. Hà Minh Đức nhiều nhất là Hồ Chí Minh, danh nhân văn hoá xuất sắc của nhân loại, nhà thơ, nhà văn lớn của dân tộc Việt Nam. Viết về Bác, về văn chương của Bác là vinh dự to lớn, là sự thôi thúc của tình cảm và cũng là khát vọng khám phá một thế giới tinh thần cao đẹp mà nhân loại ngưỡng mộ. Đầu tiên GS. Hà Minh Đức đến với thế giới thơ ca phong phú của Hồ Chí Minh, khám phá vẻ đẹp tâm hồn, trí tuệ, ý chí, nghị lực của vị lãnh tụ kính yêu. Sau khi viết chuyên luận về thơ Bác, GS. Hà Minh Đức viết chuyên luận Tác phẩm văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cuốn sách này được xuất bản lần đầu tiên năm 1985 với lời đề tựa trân trọng của GS. Nguyễn Khánh Toàn. Từ khi sang giảng dạy và làm Chủ nhiệm Khoa Báo chí, GS. Hà Minh Đức lại nghiên cứu về sự nghiệp báo chí của Hồ Chí Minh và đến năm 2000, cuốn sách Hồ Chí Minh – nhà báo ra mắt bạn đọc. Cả ba chuyên luận đó mới đây được in chung trong một cuốn sách khá đồ sộ: Sự nghiệp báo chí và văn học của Hồ Chí Minh.

Những tác phẩm phê bình và tiểu luận của GS. Hà Minh Đức được tuyển chọn in trong Tập 3. Tập này chủ yếu được tuyển từ 5 tập sách xuất hiện khá đều đặn trong suốt ba chục năm qua: Nhà văn và tác phẩm (1971), Thực tiễn cách mạng và sáng tạo thi ca (1977), Thời gian và trang sách (1998), Đi tìm chân lý nghệ thuật (1998), Văn chương tài năng và phong cách (2001). GS. Hà Minh Đức viết phê bình về hầu hết các thể loại nhưng sở trường của ông là phê bình thơ. Với một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm giáo sư Hà Minh Đức phát hiện được nhiều ý thơ, tứ thơ hay, kịp thời động viên khẳng định những hướng sáng tạo đúng đắn. Những bài tiểu luận của ông kết hợp khá hài hoà giữa cảm xúc và trí tuệ, giữa lý luận và thực tiễn, vừa tôn trọng nguyên tắc chuẩn mực vừa linh hoạt uyển chuyển.

Trong những năm gần đây, GS. Hà Minh Đức cho ra đời bốn tập bút ký và bốn tập thơ mang bản sắc sáng tạo riêng: Vị giáo sư và ẩn sĩ đường (bút ký, NXB Văn học, 1996); Ba lần đến nước Mỹ (bút ký, NXB Văn học, 2000); Tản mạn đầu ô (bút ký, NXB Văn học, 2002); Đi một ngày đàng (bút ký, NXB Văn học, 2004); Đi hết một mùa thu (thơ, NXB Văn học, 1999); ở giữa ngày đông (thơ, NXB Văn học, 2001); Những giọt nghĩ trong đêm (thơ, NXB Văn học, 2002); Khoảng trời gió cát bay (thơ, NXB Văn học, 2003). Những tác phẩm đó chưa có mặt trong tuyển tập nhưng bạn đọc xa gần đã biết đến Hà Minh Đức, nhà thơ, nhà văn với nhiều bút ký sinh động. Điều đó thật đáng trân trọng, đúng như ý kiến của PGS.TS Trần Khánh Thành, người tuyển chọn và viết Lời cuối sách: “Có một Hà Minh Đức nhà thơ, nhà văn bên cạnh một Hà Minh Đức nhà phê bình nghiên cứu văn học danh tiếng, một Nhà giáo nhân dân có uy tín trong nghề. Đó là kết quả của một đời lao động miệt mài bền bỉ, là tình yêu cuộc sống, là tài năng, nhiệt huyết đã thăng hoa”.