|
Tham dự Chương trình “Bài giảng đại chúng” bao gồm: học sinh, sinh viên, các giảng viên trẻ trong và ngoài Trường Đại học Khoa học Tự nhiên. Sự có mặt của 3 học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên vừa đạt thành tích cao trong kỳ thi Olympic Toán học Quốc tế năm 2020 (Ngô Quý Đăng, Trương Tuấn Nghĩa, Đinh Vũ Tùng Lâm) càng khiến chương trình trở nên ý nghĩa và tạo hứng thú với người theo dõi. 
Từ trái qua: em Ngô Quý Đăng, GS. Ngô Bảo Châu, PGS.TSKH. Vũ Hoàng Linh và MC chương trình. Đúng như tên gọi của chương trình: “Trao đổi về nghiên cứu khoa học”, GS. Ngô Bảo Châu đã có những chia sẻ rất chân tình về con đường mình đi tới giải thưởng Fields, về sự thích thú với Toán học khi còn là học sinh phổ thông, “nỗi cô đơn” cũng như niềm vui của người làm nghiên cứu khoa học. Tránh rơi vào “ngộ chữ” “Từ học sinh, sinh viên trở thành người nghiên cứu khoa học, cái lớn nhất mà tôi được học là phương pháp tư duy. Để đạt được điều đó phải luôn luôn đổi mới và xem xét lại đích đến của mình” – GS. Ngô Bảo Châu cho biết. Theo chia sẻ của GS. Ngô Bảo Châu, từng thích thú với việc giải Toán, rất “khoái chí” khi giải được những bài toán khó, nhưng có những thời điểm ông cảm thấy chán và nghi ngờ khả năng Toán học của mình. Đó là khi học lớp 12, dù đã đoạt huy chương Vàng Toán quốc tế, nhưng khi đọc quyển “Cơ sở giải tích”, ông không hiểu, thấy nó như “một mớ lằng nhằng” và bỏ cuộc. Sang Pháp học, ông thấy các bạn Pháp học theo cách khác, còn mình càng ngày càng không hiểu gì. Ông đã rơi vào trạng thái “ngợp”. Ông cũng nhắc đến vấn đề có một số người trong quá trình học “bị ngộ chữ”, tức trạng thái có khi không hiểu nhưng nói thao thao bất tuyệt như người đã hiểu. 
GS. Ngô Bảo Châu trao phần thưởng cho các em học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên đạt thành tích trong kỳ thi Olympic Toán quốc tế năm 2020. Sau này, khi đã trưởng thành, GS Ngô Bảo Châu nhận thấy: Việc không hiểu gì nhưng nói như hiểu rồi rất có hại về lâu dài. GS khuyên các bạn trẻ nên tránh rơi vào trường hợp “ngộ chữ” như một số người từng mắc phải; “tuyệt đối không nên có thái độ nói những cái mình không hiểu để tỏ vẻ đã hiểu”. Tin tưởng vào linh cảm của mình Trong bài nói chuyện, GS. Ngô Bảo Châu nhắc đến người thầy hướng dẫn làm tiến sĩ của mình. Ông cho rằng việc chọn thầy hướng dẫn đôi khi giống như chọn vợ chọn chồng, phải sử dụng linh cảm, “niềm tin vào con người”. Bản thân GS Châu chọn thầy hướng dẫn cũng do niềm tin, linh cảm “sẽ học được ở người này nhiều điều”. Chọn thầy, GS. Ngô Bảo Châu tin tưởng tuyệt đối vào thầy. Tuy nhiên, chặng đường nghiên cứu khoa học không bao giờ là “con đường trải đầy hoa hồng”. Nhiều lúc, GS. Ngô Bảo Châu đã rơi vào trạng thái vừa bực mình, vừa cô đơn, vừa hơi tủi thân. Ấy là khi đề tài nghiên cứu không được mọi người quan tâm, những người xung quanh không thấy hay trong khi lúc ấy mình chưa đủ kiến thức để biết nó hay hay không. Dưới sự hướng dẫn của người thầy mình tin tưởng, cộng với sự cố gắng bền bỉ và cả sự may mắn, Ngô Bảo Châu cứ đi từng bước, từng bước cho đến khi tốt nghiệp. Khó nhất là luôn đổi mới mình Theo GS. Ngô Bảo Châu, với người làm khoa học, sau khi tốt nghiệp, sẽ không còn bờ vai nào để dựa; phải tự tìm vấn đề và phương pháp nghiên cứu. Cái khó nhất của người nghiên cứu khoa học là luôn luôn đổi mới mình. Một nhà khoa học có tham vọng sẽ luôn có ý thức tìm được cái mới; trên cơ sở lợi thế mình đang có tìm đối tác để học vấn đề mới, từ đó nảy sinh ý tưởng mới, và cứ tiếp tục như vậy. Năm 2002, GS. Ngô Bảo Châu có một quyết định cá nhân rủi ro nhưng quyết liệt: “Nghiên cứu bổ đề cơ bản”. Lý do đi đến quyết định này là: “Nếu mình không làm bây giờ thì không bao giờ làm được”. GS. Ngô Bảo Châu tự nhận: “Đây là việc rời bỏ nơi an toàn đi vào nơi không an toàn nhưng muốn làm”. Chặng đường nghiên cứu khoa học được GS. Ngô Bảo Châu mô tả giống như bất kỳ nhà khoa học nào: đọc các bài báo, hình thành ý tưởng, nghiên cứu, dự các hội thảo khoa học để cùng trao đổi các vấn đề học thuật. Thành công đến sau một chặng đường dài bền bỉ cố gắng và không thể không kể đến yếu tố may mắn. “Trong vòng 2-3 năm tôi có cảm giác: Những ý tưởng mình đã thử hết rồi, nhưng làm đến đâu sụp đến đấy. Tôi đã nghĩ mình đầu hàng” – GS. Ngô Bảo Châu cho biết. Sự tình cờ gặp được người cần gặp đã khiến đầu óc GS. Ngô Bảo Châu “như bị điện giật”. Những trình bày từ một người đồng nghiệp đã khiến ông như “vỡ ra”, biết mình phải làm gì. “Đó là cảm giác khi ai đó cho mình cái mà mình thực sự cần” – ông nói. 
GS. Ngô Bảo Châu chụp ảnh lưu niệm với đại diện Quỹ VINIF, cán bộ Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và cựu học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên. Trao đổi tại buổi nói chuyện, PGS.TSKH. Vũ Hoàng Linh, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Toán học Việt Nam cho biết: “Năm 2010, GS. Ngô Bảo Châu - vốn là cựu học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên - giành giải thưởng Fields danh giá. Năm 2020, em Ngô Quý Đăng, Trương Tuấn Nghĩa - học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên đã giành Huy chương Vàng Olympic Toán học quốc tế; em Đinh Vũ Tùng Lâm cũng đạt giải Khuyến khích trong kỳ thi này. Buổi tọa đàm ngày hôm nay mang ý nghĩa hướng về tương lai. Biết đâu 10 năm nữa Việt Nam có thêm giải thưởng khoa học mang tầm quốc tế như giải Fields. Và biết đâu 20 năm nữa, các em Đăng, Nghĩa, Lâm sẽ đạt được thành tích mà GS. Ngô Bảo Châu đã đạt được”. Trong phần tọa đàm, trước câu hỏi của sinh viên về “Thời gian giao lưu với xã hội và thu nhập của người làm nghiên cứu khoa học có hạn hẹp?”, GS. Ngô Bảo Châu thẳng thắn cho biết: “Về thời gian giao lưu với xã hội, tôi nghĩ đó là một trong những cái phải trả giá. Về thu nhập, tôi nghĩ điều kiện ở Việt Nam bây giờ tốt hơn nhiều so với trước”. PGS.TSKH. Vũ Hoàng Linh thì khẳng định: “Người nghiên cứu khoa học có niềm vui khám phá và hạnh phúc khi chứng tỏ được bản thân. Đặc biệt, người làm nghiên cứu khoa học có nhiều cơ hội giao lưu, học hỏi, tham gia các hội nghị quốc tế. Có đam mê, có công việc và đề tài để làm thì người làm nghiên cứu khoa học luôn có thu nhập đủ sống”. Đồng quan điểm, GS. Ngô Bảo Châu cũng chia sẻ những cảm giác vô cùng phấn khích hay rơi vào trạng thái lâng lâng khi giải được bài toán khó (thời học sinh phổ thông) hay “tìm ra cái mình đang cần tìm” (giai đoạn nghiên cứu khoa học). Buổi nói chuyện với chủ đề “Trao đổi về nghiên cứu khoa học” do GS. Ngô Bảo Châu là diễn giả chính chỉ diễn ra trong hơn hai giờ đồng hồ nhưng rất bổ ích và thu hút được sự quan tâm của các em học sinh, sinh viên, cán bộ trong và ngoài Trường Đại học Khoa học Tự nhiên. Những chia sẻ của diễn giả đã tiếp thêm động lực cho người nghe vững bước trên con đường lựa chọn, thêm tin yêu vào khoa học.
|
