Hội thảo thuộc khuôn khổ hợp tác giữa Khoa Quốc tế, ĐHQGHN và Trường ĐH Monash, Australia.Diễn giả chính của hội thảo là TS. Tom Denison – giảng viên Khoa Công nghệ Thông tin, Trường ĐH Monash.

Vấn đề xây dựng và kết nối các mạng lưới học thuật, tăng cường năng lực công bố thông qua các mạng xã hội là những nội dung chính được đề cập tại hội thảo. Đây là hoạt động tiên phong trong việc đưa truyền thông xã hội vào học thuật.

Mạng xã hội – Công cụ bổ trợ hữu ích cho nghiên cứu

TS. Tom Danison khẳng định, mạng xã hội không thể thay thế các phương thức truyền thống như: tham gia hội thảo khoa học, viết bài báo khoa học trên các tạp chí khoa học quốc tế… Tuy nhiên, mạng xã hội có thể giúp chuyển tải các thông tin về công trình nghiên cứu một cách nhanh chóng và rộng rãi hơn. Người dùng cũng cần xác định rõ mục đích của mình khi sử dụng mạng xã hội để tiến hành một cách hiệu quả nhất.

Theo báo cáo “Mạng xã hội: Cẩm nang cho các nhà nghiên cứu”, có 5 lợi ích khi sử dụng mạng xã hội vào nghiên cứu khoa học: Hợp tác hiệu quả hơn; Chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm thuận lợi hơn; Kêu gọi chuyên môn trong quá trình nghiên cứu; Nhận phản hồi từng bước thay vì đợi đến khi có rủi ro cao; Giới thiệu công trình nghiên cứu nhanh hơn các phương thức xuất bản học thuật truyền thống.

Thêm vào đó, việc sử dụng mạng xã hội có tác dụng như một công cụ marketing cho đầu ra của các nghiên cứu, giúp tăng chỉ số Altmetrics – chỉ số về sự quan tâm và các thảo luận xung quanh kết quả nghiên cứu trên mạng xã hội, các báo và các trang web mở.

Các công cụ truyền thông xã hội phổ biến

Mạng xã hội có thể được phân thành các nhóm: blog, blog vi mô, các trang lưu dấu và trích dẫn cộng đồng, các mạng lưới dành cho giới học thuật và xuất bản.

Blog là những trang web có nội dung được một nhóm nhỏ hoặc một người thường xuyên cập nhập. Các bài viết thường ngắn (từ 50-500 từ), các tin, câu chuyện nhỏ hay bình luận ý kiến cá nhân ở dạng không chính thống. Blogs tốt cho mục đích xuất bản các nghiên cứu, làm mọi người biết hồ sơ cá nhân của bạn nhiều hơn, và tăng mức độ ảnh hưởng và mở rộng các mạng lưới nghiên cứu của bạn. Hai nền tảng phổ biến nhất là WordPress và Blogger, đều có các bản miễn phí.

Blog vi mô là một giải pháp khác cho blog, thân thiện hơn. Nếu như các bài viết trên blog có thể dài đến 500 từ thì các tin trên blog vi mô thường ngắn hơn – luôn ít hơn 50 chữ. Blog vi mô có nhiều tính năng hơn so với blog như khả năng đăng tải hình ảnh, video, vì vậy, các nhà nghiên cứu có thể sử dụng công cụ này một cách linh hoạt. Là một trong các nền tảng của blog vi mô, Twitter được dùng phổ biến để chia sẻ các thông tin và tin tức, các đường kết nối thường sẽ dẫn đến các bài viết khác dài và đầy đủ thông tin hơn. Twitter hữu ích trong việc xây dựng mạng lưới nghiên cứu và công bố các nghiên cứu đến nhóm độc giả rộng rãi hơn. Các nhà nghiên cứu có thể công bố một bài báo trên tạp chí, hay một bài viết trong blog hay một điều thú vị do một diễn giả trình bày trong một hội thảo thông qua mạng xã hội này.

Một công cụ truyền thông khác được đề cập đến là các nền tảng kết nối mạng lưới cho các nhà nghiên cứu. Các trang kết nối mạng lưới xã hội phổ biến là: ResearchGate, Academia.edu, Google Scholar và LinkedIn. Tham gia các mạng lưới liên kết này, các nhà nghiên cứu có thể đăng tải các bài nghiên cứu của mình, xây dựng mạng lưới giữa các nhà nghiên cứu, đưa ra các thảo luận và tương tác trực tiếp. Ngoài ra, các nền tảng này có chức năng phân tích và giúp người dùng theo dõi chỉ số ảnh hưởng các bài nghiên cứu của họ.

Là công cụ xã hội đánh dấu và trích dẫn tài liệu, Mendeley giúp quản lý tài liệu tham khảo, cho phép tìm kiếm, tải lên và tổ chức các bài viết, số liệu từ nhiều cơ sở dữ liệu, tạo danh mục tài liệu tham khảo cho các bài viết. Mendeley cũng có chức năng liên kết mạng lưới xã hội, giúp người dùng tạo hồ sơ nghiên cứu cá nhân, theo dõi và kết nối với các nhà nghiên cứu khác để tìm kiếm và xác định các xu hướng nghiên cứu cũng như chia sẻ danh mục trích dẫn.

Xây dựng mạng lưới liên kết khoa học thông qua truyền thông xã hội

Trong khuôn khổ hội thảo, TS. Tom Danison đã chia sẻ một số vấn đề các nhà nghiên cứu cần lưu ý khi lựa chọn và sử dụng mạng xã hội. Điều quan trọng nhất là cần lựa chọn một nền tảng mạng xã hội phù hợp với mục đích sử dụng. Quản lý khối lượng công việc và thời gian sử dụng mạng xã hội hợp lý sẽ làm tăng năng suất và chất lượng công trình nghiên cứu.

TS. Tom Danison cũng nhắn nhủ các nhà khoa học khi dùng mạng xã hội cần là một phần của mạng lưới nghiên cứu, cần có sự tương tác trong việc chia sẻ và phản hồi thông tin giữa các nhà khoa học. Tuy nhiên, các nhà khoa học cần tuân thủ các nguyên tắc về bản quyền khi sử dụng và chia sẻ các thông tin nghiên cứu.

>>> Các tin tức liên quan:

- Ngày hội STEM 2018: “Chạm” vào cách mạng công nghệ 4.0

- Heparin và Heparan Sulfate: Từ nghiên cứu đến ứng dụng trong y học

- Báo cáo thường niên Kinh tế Việt Nam 2018: Hiểu thị trường lao động để tăng năng suất

- Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2018 vinh danh giảng viên và cựu sinh viên của ĐHQGHN

- Hội thảo quốc tế “Ứng dụng blockchain và khoa học dữ liệu trong thời đại chuyển đổi số”