Trầm là một sản phẩm đặc biệt của thiên nhiên ban tặng. Nó chỉ có trong rừng đại ngàn của vùng nhiệt đới. Nhưng không phải rừng nào cũng có. Ở Việt Nam trầm tồn tại duy nhất ở vùng rừng Khánh Hòa. Trầm xuất hiện trong thân cây gỗ gió và trong hàng ngàn hàng vạn cây mới may ra có một cây hóa trầm. Bởi thế tìm được Trầm là cả công cuộc gian truân, bao người đã chết vì rừng thiêng nước độc, vì đói khát và thú dữ. Điều này được một số tác phẩm văn học và tài liệu xưa đề cập đến.
Thời phong kiến, ai khai thác được trầm chỉ được phép bán cho nhà vua. Sau này trầm được dùng phổ biến hơn trong những gia đình quyền quý. Nó là thứ không thể thiếu trong đời sống văn hóa thiêng liêng của người Việt nói chung và của người Hà Nội nói riêng. Phần lớn người Hà Nội bây giờ thuộc các vùng khác tới. Tất cả đều mải miết chạy theo cuộc sống thị trường nhiều xô bồ. Ít người có dịp lắng lòng mình hưởng thụ, di dưỡng những khoảnh khắc thiêng liêng, quý báu của tâm hồn. Nhưng với người thuộc thế hệ cũ, mùi trầm thiêng của những ngày đặc biệt vẫn là niềm nhớ, vẫn ẩn náu trong tâm hồn. Bởi thế thú chơi trầm đã được một người Hà Nội khôi phục lại. Đó là ông Phan Văn Huy.
Ông là giáo viên kỹ thuật của trung tâm kỹ thuật tổng hợp số I, nhưng ông lại ham mê văn học. Và những tác phẩm của Nguyễn Tuân về thú chơi trầm của tầng lớp quý tộc xưa đã ảnh hưởng tới ông rất nhiều. Hơn nữa, gia đình ông ngày trước luôn đốt trầm vào mỗi dịp Tết. Mùi trầm thiêng đã khiến ông nhớ và trăn trở đi tìm kiếm lại suốt bao nhiêu năm. Nhân một chuyến đi công tác vào Nam theo đoàn công ty điện ảnh Hà Nội để nghiên cứu về việc lắp đặt hệ thống điều hòa đầu tiên cho rạp chiếu bóng Tháng Tám, ông Huy đã mải miết đi tìm và đã bắt được mối mua trầm. Dùng bột keo quện bột trầm viên thử vài viên để đốt và ông nảy ra công nghệ làm trầm đầu tiên ở Việt Nam. Keo là một loại cây bóc được vỏ và xay thành bột, khi gặp nước tạo thành chất dính. Cây này có ở Quảng Ninh, Đắc Lắc, Đồng Tháp Mười. Sau khi thắp chừng chục viên thấy ưng ông Huy mới định hình công thức và bắt tay vào sản xuất. Đó là vào năm 1985. Hai năm đầu ông làm bằng tay, sau đó nhiều người mua hơn, ông đã làm bằng khuôn.
 |
Vì được thừa hưởng công nghệ làm hương gia truyền và một cửa hàng bán hương tại số 40 phố - Đồng Xuân - Hà Nội, nên vợ chồng ông Huy đã có những kỹ thuật riêng trong việc sản xuất viên trầm đốt đỉnh. Khách hàng thời ấy tới mua hương thấy viên trầm lạ thường hỏi: “Đây là cái gì?”. Sản phẩm đã đi vào truyền thống nhưng lúc này lại trở thành mới hoàn toàn. Ông Huy và vợ không nề hà giải thích cặn kẽ sự quý giá, nguồn gốc của trầm và thú chơi trầm, rồi biếu họ một viên về thắp thử. Hầu hết những người đó đều quay lại mua trầm nhà ông...
Giờ đây, người chơi trầm đã nhiều gấp hàng trăm lần xưa. Trầm của ông đã mặt trên khắp toàn quốc, được nhiều khách nước ngoài và Việt kiều ưa chuộng.
Mùi trầm đã trở lại phảng phất linh thiêng trên những đỉnh đồng của nhiều gia đình Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung. Đó là minh chứng cho một nền văn hóa được phục hồi sau vết thương chiến tranh, minh chứng cho sự no đủ an nhàn trong cuộc sống của người dân Việt Nam thời hiện đại.
