“Cơn khát” nhân lực trình độ cao

Cả nước ta hiện có trên 40.000 di tích được kiểm kê. Trong đó UNESCO ghi danh 8 di sản văn hóa và thiên nhiên, 14 di sản văn hóa phi vật thể và 7 di sản tư liệu thế giới. Bên cạnh đó là hệ thống 179 bảo tàng lưu giữ gần 4 triệu hiện vật,  với 127 hiện vật và nhóm hiện vật đã được công nhận là di sản quốc gia.

Số liệu trên cho thấy nguồn lực cần để vận hành hệ thống quản lý di sản ở Việt Nam là rất lớn. Điều đó dẫn đến thực trạng nhân sự phân bổ ngành dọc theo hệ thống nhà nước, thậm chí các tổ chức bên ngoài thường không đủ để cung cấp cho công việc. Chất lượng nhân lực của ngành di sản cũng được đánh giá là có trình độ chuyên môn không đồng đều khi nhân sự học theo đúng chuyên ngành về di sản không nhiều, năng lực chưa thật sự cao. Đa số nhân sự được đào tạo từ các chuyên ngành cận kề hoặc các lĩnh vực hoạt động thực tiễn về bảo tàng, di tích nói chung như văn hóa dân gian, ngoại ngữ, mỹ thuật, kiến trúc, xây dựng, công nghệ thông tin…

Những khiếm khuyết, thiếu hụt trên là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến nhiều câu chuyện “chảy máu di sản”, gây bức xúc dư luận. Những bài toán nan giải từ quá trình quản lý di sản đã tồn tại hàng chục năm qua, khiến lợi ích của các cộng đồng, chủ thể di sản chưa được quan tâm đúng mức, tạo ra nhiều mâu thuẫn, thiên lệch về tư duy đầu tư gây tình trạng phát triển thiếu bền vững trong kế hoạch quản lý di sản. Điểm cần lưu khác là nếu không quản lý tốt, theo thời gian các di sản sẽ dần xuống cấp, mai một, thậm chí biến mất hoàn toàn do quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, toàn cầu hóa, biến đổi khí hậu.

Ngành đào tạo chất lượng

Nhận thức được vấn đề trên, những năm gần đây, nhiều trường đại học trong cả nước đã xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu, nhằm nâng cao trình độ và nguồn nhân lực chuyên môn về quản lý di sản. Tại khu vực phía Bắc, có thể kể đến hai đơn vị dẫn đầu về chuyên ngành này là Khoa Các khoa học liên ngành - ĐHQGHN và Khoa Di sản Văn hóa – Trường Đại học Văn hóa.

Với thế mạnh của một đơn vị có bề dày trong đào tạo liên ngành, khả năng huy động lực lượng giảng viên, nhà khoa học hùng hậu trong ĐHQGHN, chương trình đào tạo của Khoa Các khoa học liên ngành được thiết kế gồm khối kiến thức về Khoa học xã hội và nhân văn, Khoa học quản lý, Khoa học tự nhiên, kinh tế, công nghệ; Kết hợp cùng các kỹ năng toàn diện như nghiệp vụ gây quỹ tài trợ, xây dựng sản phẩm truyền thông, kỹ thuật quay phim, chụp ảnh, khởi sự kinh doanh để tạo nên những nền tảng không chỉ kiến thức học thuật mà còn giúp người học cọ sát với thực tiễn, dần thâm nhập vào thị trường lao động từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Hiền - thành viên Hội đồng Thẩm định, Công ước 2003 UNESCO nhiệm kỳ 2017-2020, giảng viên cơ hữu về chuyên ngành Di sản học tại Khoa Các khoa học liên ngành, hướng tiếp cận về di sản ở Khoa mang tính thời sự bởi cập nhật được khối kiến thức, tri thức thịnh hành trên thế giới và cách nhìn di sản từ Công ước, văn kiện, thể chế của UNESCO.

“Bên cạnh đó chúng tôi cũng tiếp cận khối kiến thức liên ngành liên quan đến thực hành di sản và lý thuyết về di sản học. Khoa đã có nhiều nỗ lực trong việc bắt kịp chương trình giảng dạy trên thế giới với việc bắt đầu đưa vào giảng dạy về Di sản học phê phán (critical heritage studies)”, PGS.TS Nguyễn Thị Hiền nói.

Với cương vị Chủ nhiệm Khoa Các Khoa học liên ngành, PGS.TS Nguyễn Văn Hiệu cho biết với định hướng đào chuyên sâu về di sản, cơ hội việc làm cho các sinh viên, học viên sau khi tốt nghiệp sẽ rất rộng mở. Sinh viên có nhiều cơ hội lựa chọn nghề nghiệp theo các định hướng khác nhau, có khả năng làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến di sản, du lịch, thương hiệu… ở khối nhà nước, tư nhân, các tổ chức phi chính phủ.

“Đặc biệt với chương trình học liên thông từ cử nhân lên thạc sĩ và sắp tới là tiến sĩ Di sản học tại Khoa Các khoa học liên ngành, các em sẽ có đủ nền tảng để tham gia giảng dạy, nghiên cứu tại các viện nghiên cứu, đào tạo về di sản, văn hóa và du lịch” ông Hiệu nói.

>>> Các tin tức liên quan:

- Phát huy giá trị di sản trong phát triển kinh tế - xã hội

- Cử nhân Quản trị Tài nguyên di sản: Chuyên gia từ các khoa học liên ngành

- Kiến tạo nguồn nhân lực công nghiệp văn hóa - sáng tạo ở Việt Nam

- Cử nhân Quản lý giải trí và sự kiện: Đóng góp nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực giải trí

- Cử nhân Quản trị thương hiệu: Khẳng định giá trị thương hiệu

- Gia tăng nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực phát triển đô thị thông minh và bền vững