ĐHQGHN chia sẻ tầm nhìn về Trí tuệ nhân tạo và tương lai giáo dục tại Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Internet Wuzhen 2025

Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Internet (WIC) Wuzhen Summit 2025 là một trong những sự kiện quan trọng nhất toàn cầu về công nghệ số, đổi mới sáng tạo và quản trị mạng, đặc biệt năm nay đánh dấu cột mốc 10 năm đề xuất xây dựng “Cộng đồng chia sẻ trong không gian mạng”. Hội nghị diễn ra từ ngày 06 - 09/11/2025 tại thị trấn cổ Wuzhen (Ô Trấn), Chiết Giang, Trung Quốc, quy tụ hơn 1.600 đại biểu là các nhà lãnh đạo quốc tế, nhà sáng chế, chuyên gia học thuật, doanh nhân và các tổ chức giáo dục tiên phong đến từ hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Với chủ đề “Kiến tạo một tương lai số mở, hợp tác, an toàn và bao trùm về trí tuệ số - Cùng xây dựng cộng đồng chung trong không gian mạng” (Forging an Open, Cooperative, Secure and Inclusive Future of Digital Intelligence – Building a Community with a Shared Future in Cyberspace), chương trình nghị sự năm nay tập trung đến 24 diễn đàn chuyên biệt, phản ánh những xu hướng phát triển đột phá của nền kinh tế số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, chuyển đổi số, sáng tạo giáo dục số và các vấn đề quản trị công nghệ.

Trong khuôn khổ Hội nghị, TS. Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm Khoa Công nghệ Giáo dục, Trường ĐH Giáo dục, ĐHQGHN đã có bài chia sẻ trong vai trò diễn giả tại phiên thảo luận song song về chủ đề “Sáng tạo trí tuệ cho tương lai: Trí tuệ nhân tạo thúc đẩy hệ hình mới trong giáo dục”. Phiên thảo luận được tổ chức trên tinh thần trao đổi các ý tưởng mới, mang tính đột phá về công nghệ giáo dục và đào tạo sư phạm, thúc đẩy nỗ lực hợp tác giữa chính phủ, nhà trường, doanh nghiệp và các bên liên quan khác để đóng góp vào việc xây dựng một hệ thống giáo dục công bằng và chất lượng cao.

Chia sẻ tại Hội nghị, TS. Tôn Quang Cường mang đến những góc nhìn và quan điểm mới mẻ về vai trò kiến tạo của Trí tuệ nhân tạo trong mô hình giáo dục mới, trong đó nhấn mạnh: “AI không chỉ là một công cụ hỗ trợ giáo dục, mà đang trở thành kiến trúc nền tảng định hình lại cách con người học, dạy và đánh giá tri thức trong kỷ nguyên mới.”

TS. Tôn Quang Cường

Theo ông, Trí tuệ nhân tạo đang tạo ra 6 chuyển đổi mang tính cách mạng trong giáo dục. Thứ nhất, xóa bỏ lớp học đồng nhất, khi AI trở thành “người thầy Socrates” giúp cá nhân hóa việc học cho từng học sinh, đưa giáo viên chuyển từ vai trò truyền đạt thông tin sang “kiến trúc sư nhân học” và “người dẫn dắt triết học”. Thứ hai, xây dựng kiến trúc nhận thức siêu cá nhân hóa, trong đó AI không chỉ điều chỉnh tiến độ học tập mà còn phân tích khoảng trống nhận thức, dự đoán tiềm năng và tối ưu hóa quá trình học ở mức độ sâu hơn. Thứ ba, biến trường học thành phòng thí nghiệm mô phỏng động, nơi người học được trải nghiệm, tương tác với các hệ thống phức hợp thông qua mô phỏng thực tế do AI tạo ra, chuyển trọng tâm giáo dục từ “biết cái gì” sang “biết cách xử lý sự phức tạp”. Thứ tư, đo lường sáng tạo và tổng hợp tri thức, khi AI có khả năng đánh giá năng lực kết nối và sáng tạo của người học thay vì chỉ kiểm tra trí nhớ, góp phần hiện thực hóa mục tiêu SDG4 (Giáo dục có chất lượng) của UNESCO về phát triển năng lực giải quyết vấn đề đa ngành. Thứ năm, phi tập trung hóa tri thức, giúp mọi người, dù ở bất kỳ đâu hay trong điều kiện nào, đều có thể tiếp cận nguồn tri thức tinh hoa toàn cầu thông qua “thư viện ảo siêu thông minh”, thúc đẩy công bằng và bình đẳng trong giáo dục. Cuối cùng, khẳng định lại giá trị cốt lõi của con người, nhấn mạnh rằng mục tiêu tối thượng của AI không phải là thay thế con người, mà là hỗ trợ để con người phát triển đạo đức, lòng trắc ẩn và khả năng sáng tạo mang đậm bản sắc nhân văn.

TS. Tôn Quang Cường kêu gọi các nhà hoạch định chính sách, nhà công nghệ, nhà giáo dục và nhà đầu tư cùng cam kết ba hành động trọng yếu nhằm định hình tương lai giáo dục trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo. Trước hết, cần đầu tư vào kiến trúc, không chỉ dừng ở việc mua công cụ, mà phải tái thiết toàn bộ hệ thống giáo dục để AI được tích hợp ở tầng sâu của nhận thức và quản trị. Thứ hai, cần đặt ưu tiên cho đạo đức, xây dựng khung pháp lý và chuẩn mực toàn cầu nhằm đảm bảo AI phục vụ mục tiêu nhân văn, củng cố lòng trắc ẩn, trách nhiệm xã hội và giá trị con người. Cuối cùng, phải thúc đẩy công bằng trong giáo dục, bảo đảm AI trở thành chất xúc tác cho bình đẳng tri thức, giúp thu hẹp khoảng cách thay vì tạo ra những bất bình đẳng mới trong cơ hội học tập và phát triển.

TS. Tôn Quang Cường và Ông Trịnh Đại Vĩ, cựu Tham tán Giáo dục, Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam

Ngày 19/6/2025, Tổ chức xếp hạng QS (Quacquarelli Symonds) đã công kết quả của Bảng xếp hạng đại học thế giới QS World University Rankings 2026 (QS WUR 2026). Trong đó, Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) tiếp tục gia tăng hơn 100 bậc về vị trí xếp hạng ở nhóm 761-770 các cơ sở giáo dục đại học tốt nhất thế giới theo tiêu chí xếp hạng của QS WUR – thứ hạng cao nhất của ĐHQGHN trong bảng xếp hạng này. Kết quả của ĐHQGHN được đóng góp toàn diện từ 5/9 tiêu chí xếp hạng – trong đó có 2 tiêu chí nổi bật là Kết quả tuyển dụng (xếp hạng 223 thế giới) và Phát triển bền vững (xếp hạng 323 thế giới) đều được xếp hạng số 1 tại Việt Nam.

17 Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc(17 SDGs):

Mục tiêu 1 (SDG1): Xóa nghèo - No Poverty

Mục tiêu 2(SDG2): Không còn nạn đói - Zero Hunger

Mục tiêu 3 (SDG3): Sức khỏe và có cuộc sống tốt - Google Health and Well-being

Mục tiêu 4 (SDG4): Giáo dục có chất lượng - Quality education

Mục tiêu 5 (SDG5): Bình đẳng giới - Gender equality

Mục tiêu 6 (SDG6): Nước sạch và vệ sinh - Clean water and sanitation

Mục tiêu 7 (SDG7): Năng lượng sạch với giá thành hợp lý - Affordable and clean energy

Mục tiêu 8 (SDG8): Công việc tốt và tăng trưởng kinh tế - Decent work and economic growth

Mục tiêu 9 (SDG9): Công nghiệp, sáng tạo và phát triển hạ tầng - Industry, innovation and infrastructure

Mục tiêu 10 (SDG10): Giảm bất bình đẳng - Reduced inequalities

Mục tiêu 11 (SDG11): Các thành phố và cộng đồng bền vững - Sustainable cities and communities

Mục tiêu 12 (SDG12): Tiêu thụ và sản xuất có trách nhiệm - Responsible consumption and production

Mục tiêu 13 (SDG13): Hành động về khí hậu - Climate action

Mục tiêu 14 (SDG14): Tài nguyên và môi trường bền vững - Life below water

Mục tiêu 15 (SDG15): Tài nguyên và môi trường trên đất liền - Life on land

Mục tiêu 16 (SDG16): Hòa bình, công lý và các thể chế mạnh mẽ - Peace, justice and strong institutions

Mục tiêu 17 (SDG17): Quan hệ đối tác vì các mục tiêu - Partnerships for the goals