 |
| Phó Giám đốc thường trực Nguyễn Hiệu và đoàn công tác của ĐHQGHN tại buổi làm việc với ông Takebe Tsutomu - Cố vấn đặc biệt Liên minh nghị sĩ hữu nghị Nhật – Việt |
Tại buổi làm việc, ông Takebe Tsutomu nhấn mạnh, Trường Đại học Việt Nhật là dự án chiến lược cấp cao giữa hai Chính phủ Việt Nam và Nhật Bản, được hình thành trên cơ sở cam kết của lãnh đạo hai nước. VJU được định hướng trở thành nơi phát hiện, đào tạo và “mài giũa” nguồn nhân lực tinh hoa, góp phần lâu dài cho sự phát triển của cả hai quốc gia. Ông đánh giá cao mục tiêu của Việt Nam và ĐHQGHN trong việc đào tạo khoảng 50.000 nhân lực trình độ cao cho ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, đồng thời khẳng định Chính phủ Nhật Bản và các cơ quan liên quan sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ VJU trong phát triển đào tạo bán dẫn.
Theo ông Takebe, bán dẫn là lĩnh vực có phạm vi ứng dụng rộng, do đó đào tạo nhân lực không thể chỉ giới hạn trong giảng đường, mà cần gắn chặt với thực tập, nghiên cứu tại các đại học tiên tiến và doanh nghiệp trực tiếp sản xuất, đặc biệt tại Nhật Bản. Trên cơ sở đó, VJU cần phải phối hợp với các đối tác xây dựng kế hoạch đưa sinh viên tham gia thực tập, nghiên cứu tại các cơ sở trong và ngoài nước, qua đó nâng cao năng lực thực tiễn cho người học.
Ông Takebe cũng tái khẳng định tầm quan trọng của việc ký kết Hiệp định liên Chính phủ Việt Nam – Nhật Bản nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho sự phát triển bền vững của VJU.
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Giám đốc thường trực Nguyễn Hiệu bày tỏ sự trân trọng trước tầm nhìn và tâm huyết của ông Takebe đối với sự phát triển của Trường Đại học Việt Nhật và sứ mệnh đào tạo nhân lực bán dẫn. Ông nhấn mạnh, Việt Nam đang cần nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong kỷ nguyên mới, với khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là các trụ cột. Theo đó, VJU không chỉ là biểu tượng hợp tác Việt – Nhật mà còn cần phát triển thành trung tâm đào tạo nhân lực và nghiên cứu trình độ cao, tiếp cận công nghệ tiên tiến của Nhật Bản, phục vụ cho Việt Nam cũng như các doanh nghiệp Nhật Bản và khu vực. Phía ĐHQGHN đã trình dự thảo Hiệp định liên Chính phủ thông qua Bộ Giáo dục và Đào tạo để Chính phủ xem xét.
Phó Hiệu trưởng VJU Nguyễn Hoàng Oanh cho biết, song song với Hiệp định liên Chính phủ, VJU đang xây dựng cơ chế tài chính đặc thù và triển khai dự án đầu tư cơ sở vật chất bằng nguồn vốn ODA. Đây là những nhiệm vụ có tính then chốt nhằm bảo đảm hoạt động ổn định và phát triển lâu dài của nhà trường, đồng thời đề nghị phía Nhật Bản đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị và ký kết Hiệp định liên Chính phủ cũng như phối hợp với VJU để quảng bá các chương trình đào tạo của VJU đến người học ở Nhật Bản, bao gồm cả nhóm nhân lực người Việt đang làm việc ở Nhật có mong muốn học trình độ đại học.
Tiếp đó, đoàn công tác đã có các buổi làm việc với JICA, Văn phòng Nội các Nhật Bản, Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản. Phó Hiệu trưởng Nguyễn Hoàng Oanh trình bày các kết quả đã đạt được trong 10 năm qua của VJU và các điểm điều chỉnh trong chiến lược phát triển VJU trong giai đoạn mới với định hướng phát triển Trường theo mô hình đại học nghiên cứu tích hợp 3 trụ cột gồm: (1) Giáo dục khai phóng; (2) Nghiên cứu khoa học trình độ cao; (3) Gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp và công nghiệp. Từ đó có thể đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có tư duy liên ngành, đáp ứng yêu cầu phát triển của cả Việt Nam và Nhật Bản.
 |
Phía Nhật Bản bày tỏ sự đánh giá cao đối với quá trình phát triển ổn định và tích cực của VJU trong hơn 10 năm qua, cũng như sự kiến tạo, chỉ đạo của Ban Giám đốc ĐHQGHN và lãnh đạo của VJU trong việc xây dựng một mô hình đại học hợp tác đặc thù giữa hai quốc gia. Bên cạnh đó, phía Nhật Bản đánh giá cao tầm nhìn phát triển VJU trở thành đại học nghiên cứu quốc tế, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu kết hợp giáo dục khai phóng, khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và các yếu tố nhân văn – xã hội.
JICA khẳng định tiếp tục coi VJU là đối tác chiến lược dài hạn, tích cực chuẩn bị giai đoạn hợp tác kỹ thuật tiếp theo (TC3), với trọng tâm chuyển từ hỗ trợ vận hành sang nâng cao năng lực nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và hợp tác với các trường đại học, doanh nghiệp Nhật Bản. Liên quan đến dự án cơ sở vật chất, phía Nhật Bản bày tỏ mong muốn hai bên sớm hoàn tất các thủ tục kỹ thuật còn lại, đặc biệt là thông tin tổng thể về trang thiết bị và tiến độ phê duyệt quy hoạch 1/500, nhằm sớm hoàn thành bước thẩm định và ký kết dự án.
 |
Cũng tại buổi làm việc, đại diện của Nội các chính phủ cho biết, Nhật Bản coi đào tạo và nghiên cứu bán dẫn là ưu tiên lớn trong hợp tác với Việt Nam, gắn với cam kết của Thủ tướng Nhật Bản với phía Việt Nam trong chuyến thăm chính thức đến Việt Nam tháng 4/2025. Đại diện Văn phòng Nội các nhấn mạnh, trong bối cảnh Nhật Bản đang thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực bán dẫn do quá trình gián đoạn đào tạo kéo dài nhiều thập kỷ, việc hợp tác với Việt Nam, đặc biệt thông qua VJU, mang ý nghĩa bổ trợ chiến lược cho cả hai quốc gia. Phía Nhật Bản khẳng định sẵn sàng bố trí nguồn lực của Chính phủ Nhật để đảm bảo phòng thí nghiệm cho sinh viên của chương trình Công nghệ Kĩ thuật Chip Bán dẫn của Trường.
 |
Đại diện Bộ ngoại giao Nhật Bản cho biết, phía Nhật Bản nhận thấy sự cần thiết phải nhanh chóng tiến hành các thủ tục pháp lý cần thiết đặc biệt là Hiệp định liên Chính phủ Việt Nam-Nhật Bản để VJU chuyển đổi sang thể chế mới đảm bảo sự phát triển của Trường. Phía Nhật Bản sẽ gấp rút chuẩn bị dự thảo Hiệp định và chuyển đến các Cơ quan Chính phủ có liên quan xem xét. Phó Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Hiệu cho rằng cả 2 chính phủ có cùng quan điểm xây dựng VJU với triết lý khai phóng, do đó cần có quy định có tầm nhìn và sứ mệnh và giao quyền tự chủ cho VJU là điều quan trọng hơn là những quy định cụ thể cho VJU. Hai bên thống nhất cho rằng Hiệp định hợp tác giữa hai chính phủ nên là khung pháp lý để phù hợp với yêu cầu phát triển của VJU trong tương lai.
Đại diện Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ giới thiệu các chương trình hợp tác giữa các Đại học của Nhật Bản và VJU có thể triển khai trong thời gian tới, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn, như các chương trình NEXUS của Japan Science and Technology Agency (JST), Y-tec (Young talents exchange and capacity development program), Sakura science program… Đây là các chương trình đã và đang được VJU tham gia và triển khai tại Trường và tạo điều kiện cho giảng viên và sinh viên thực hiện hợp tác nghiên cứu hay trao đổi sinh viên với các đối tác Nhật Bản. VJU tiếp tục tăng cường hợp tác với các trường đại học đối tác Nhật Bản để triển khai các chương trình hợp tác trên dưới sự hỗ trợ của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản.
 |
Tiếp đó, trong 2 ngày 4,5/12/2025, đoàn công tác đã thăm và làm việc với Trường Đại học Kumamoto. Đại học Kumamoto là một trung tâm đào tạo và nghiên cứu quan trọng của Nhật Bản trong lĩnh vực bán dẫn, đặc biệt gắn với cụm công nghiệp bán dẫn tại tỉnh Kumamoto. Trường giữ vai trò nòng cốt trong đào tạo nhân lực, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ phục vụ các doanh nghiệp bán dẫn trong khu vực. Chương trình kỹ thuật thiết bị bán dẫn (Semiconductor Device Engineering Program) tại trường, là chương trình đầu tiên đào tạo chuyên sâu về bán dẫn ở bậc đại học tại Nhật Bản, kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo học thuật và thực hành tại doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu nhân lực công nghiệp.
 |
Đoàn đã đến thăm các cơ sở nghiên cứu quan trọng liên quan đến Bán dẫn của Trường. Đoàn công tác đã được giới thiệu và trực tiếp tham quan hai cơ sở nghiên cứu trọng điểm trong lĩnh vực bán dẫn. Trước hết là hệ thống phòng sạch tại Venture Business Laboratory (VBL), phòng sạch này được thiết kế theo cấu trúc đặc thù khác với cấu trúc phòng sạch truyền thống, nhằm nâng cao hiệu quả khai thác và giảm chi phí vận hành nhưng vẫn đáp ứng hiệu quả nhu cầu đào tạo và nghiên cứu chuyên sâu. Đây là các hệ thống phòng sạch có chí phí xây dựng và vận hành rẻ phù hợp với điều kiện của VJU. Tiếp đó, đoàn thăm Phòng thí nghiệm Đổi mới Bán dẫn Mở (Semiconductor Open Innovation Laboratory – SOIL). Được thành lập từ năm 2023, SOIL hoạt động theo mô hình phòng thí nghiệm mở, cho phép chia sẻ trang thiết bị và không gian nghiên cứu với các trường đại học và doanh nghiệp trên toàn Nhật Bản. Hai bên thống nhất ký kết văn bản ghi nhớ hợp tác trong thời gian sắp tới nhằm tăng cường hợp tác trong việc trao đổi học tập mô hình đại học và đặc biệt trong nghiên cứu, trao đổi sinh viên, thực tập trong lĩnh vực bán dẫn.
Nhân dịp này, đoàn công tác của ĐHQGHN cũng đã đi thăm thành phố Tsukuba để tìm hiểu mô hình thành phố khoa học với trung tâm là Đại học Tsukuba và các Viện nghiên cứu Quốc gia hàng đầu của Nhật Bản như Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản, Tổ chức nghiên cứu máy gia tốc năng lượng cao KEK - một trong những phòng thí nghiệm nghiên cứu khoa học máy gia tốc hàng đầu thế giới, Viện Khoa học và Công nghệ Công nghiệp Tiên tiến Quốc gia Nhật Bản AIST, Viện Khoa học Vật liệu Quốc gia Nhật Bản NIMS - "bách khoa toàn thư" về nghiên cứu vật liệu,… Quy hoạch của đô thị khoa học đặc biệt này của Nhật Bản đã mang lại nhiều gợi ý cho việc xây dựng khu đô thị đại học ĐHQGHN tại Hòa Lạc.
