Đào tạo tiến sĩ... "chay"

Đó là nhận xét của phó thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân tại hội thảo gắn kết nghiên cứu khoa học với đào tạo tiến sĩ trong các cơ sở đào tạo sau ĐH do Bộ GD&ĐT và ĐH Quốc gia Hà Nội tổ chức ngày 14/7 tại Hà Nội.

Đào tạo tiến sĩ cũng mất cân đối

Theo Vụ Khoa học và Công nghệ môi trường, Bộ GD&ĐT, cả nước hiện có 137 cơ sở đào tạo tiến sĩ. Trong đó, có 70 viện nghiên cứu, 17 học viện và 50 trường ĐH.

Quy mô đào tạo tiến sĩ của Việt Nam hiện nay theo ông Tạ Đức Thịnh, vụ Khoa học và Công nghệ môi trường, trong 5 năm (2002 – 2006), cả nước có 134 chuyên ngành đào tạo không có nghiên cứu sinh (NCS), 93 chuyên ngành đào tạo chỉ có 1 NCS, 504 chuyên ngành đào tạo mỗi năm bình quân không quá 1 NCS. Trong khi đó, có tới gần 32.5% NCS đã nhập học tập trung vào 55 chuyên ngành đào tạo được ưa chuộng.

Nếu xét về nhóm ngành, ông Thịnh cho biết có sự mất cân đối về số chuyên ngành đào tạo của mỗi nhóm ngành. Cụ thế, nhóm báo chí và truyền thông chỉ có 1 chuyên ngành, nhóm thể thao có 2 chuyên ngành. Trong khi đó, nhóm khoa học tự nhiên có tới 120 chuyên ngành và nhóm y dược có 151 chuyên ngành được tiến hành đào tạo.

Không thể tìm cái mới trong luận án tiến sĩ

Phát biểu khai mạc tại hội thảo, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân đã kể một câu chuyện: “Có lần tôi gặp hiệu trưởng một trường ĐH có uy tín về đào tạo tiến sĩ. Tôi có hỏi trong luận án tiến sĩ của NCS ở trường có gì mới không. Vị hiệu trưởng này trả lời không có gì mới cả. Vì những cái mới, thế giới đã làm hết rồi”.

Người đứng đầu ngành giáo dục cũng băn khoăn khi nhiều NCS sau khi làm xong luận án hỏi cái mới, không thể viết ra được một trang cái gì là của mình. Đây là một thực tế.

GS.TSKH Vũ Minh Giang, Phó giám đốc ĐH Quốc gia Hà Nội còn hóm hỉnh khi cho rằng: cái mới thường gặp ở các luận án tiến sĩ của NCS Việt Nam đó là “lần đầu tiên trình bày một cách hệ thống vấn đề này”.

Theo GS Giang, đề tài nghiên cứu của các NCS Việt Nam còn vĩ mô, chưa thực tế. Bộ GD&ĐT cho biết trong năm 2006 có tới 557 chuyên ngành đào tạo tiến sĩ không có một giải thưởng nghiên cứu khoa học nào. Hầu hết các cơ sở đào tạo không có phát minh sáng chế hay bằng sở hữu trí tuệ và có đến 21 cơ sở đào tạo không triển khai mới một đề tài, chương trình nghiên cứu khoa học từ cấp bộ trở lên.

Theo Phó thủ tướng, để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, quy định “cứng” về thời gian hoàn thành trong thời gian tới không còn khắt khe nữa, các cơ quan sẽ đi vào quản lý chất lượng, không quản lý thời gian. Tuy nhiên, để các đề tài có chất lượng, điều kiện bắt buộc phải có 1 năm làm việc tại trường. Không có chuyện ở chỗ khác cũng làm được tiến sĩ. Đồng thời, kinh phí cho nghiên cứu khoa học cũng được tăng lên.

>>> http://www.toquoc.gov.vn/Thongtin/Dau-Tu-Giao-Duc/Dao-Tao-Tien-Si-Chay.html