Xuất phát từ đâu PGS lựa chọn nghiên cứu sản phẩm này?
Cộng đồng người dùng Internet ngày càng phát triển phong phú với nhiều hình thức kết nối, chia sẻ đa dạng như các diễn đàn, trang tin tức, trang thương mại, mạng xã hội như facebook, twitter... Sự phát triển này kéo theo một hình thức mới trong trao đổi thông tin, đó là việc cộng đồng mạng tăng cường chia sẻ cảm nghĩ, nhận xét, đánh giá, nói chung là quan điểm của mỗi người đối với các vấn đề, sự kiện xã hội, kinh tế, chính trị hay kinh nghiệm về một sản phẩm, dịch vụ mà mình từng sử dụng. Trên thế giới trong khoảng hơn 10 năm trở lại đây, trong lĩnh vực khai phá thông tin và tri thức đã phát triển một bài toán nghiên cứu mới là khai phá và phân tích quan điểm (opinion mining and sentiment analysis). Các kết quả nghiên cứu này có ứng dụng rất thiết thực trong thương mại điện tử, cũng như cho nghiên cứu xã hội học.
Ở Việt Nam hiện mới đang có những bước đi đầu tiên nghiên cứu lĩnh vực này đối với cộng đồng người Việt sử dụng Internet và bằng ngôn ngữ tiếng Việt. Vì vậy, với tầm quan trọng của bài toán trong nghiên cứu cũng như ứng dụng, nhóm chúng tôi tập trung nghiên cứu bài toán phân tích quan điểm cộng đồng mạng đối với các sản phẩm điện thoại di động.
Sản phẩm được ứng dụng như thế nào, góp phần giải quyết vấn đề gì trong cuộc sống?
Các thông tin thể hiện đánh giá, quan điểm, nhận xét của người dùng đối với các sản phẩm, dịch vụ trên mạng đang trở nên rất hữu ích và có ý nghĩa quan trọng đối với người dùng mới, cũng như đối với các nhà sản xuất, cung cấp dịch vụ. Ví dụ:
- Một người trước khi mua một chiếc điện thoại di động sẽ lên mạng tìm hiểu bình luận (khen, chê) của những người đã sử dụng chiếc điện thoại này, hay xem xu hướng mọi người cộng đồng hay sử dụng loại sản phẩm nào.
- Các nhà sản xuất, cung cấp dịch vụ có thể lên mạng để tìm hiểu đánh giá của người dùng về sản phẩm mà mình cung cấp nhằm cải tiến sản phẩm tốt hơn; xem xu hướng cộng đồng để cho ra đời những sản phẩm phù hợp.
Với nghiên cứu của mình, nhóm chúng tôi đã xây dựng một hệ thống nhằm thu thập tất cả các thông tin bình luận về sản phẩm điện thoại di động, sau đó phân tích để đưa cho người dùng thông tin tổng hợp về quan điểm khen chê đối với sản phẩm mà người dùng đang tìm kiếm. Hệ thống của chúng tôi được xây dựng dưới dạng một một trang Web cung cấp dịch vụ. Khi các bạn vào trang web này, các bạn có thể tìm kiếm mọi thông tin quan trọng về sản phẩm (điện thoại di động) như cấu hình, bình luận/nhận xét, các sản phẩm tương tự, các cửa hàng bán sản phẩm này. Ngoài ra còn có các thông tin khác như xu hướng người dùng đối với các loại sản phẩm, so sánh số lượng đánh giá khen và chê đối với sản phẩm. Từ đó người dùng sẽ có được quyết định phù hợp để mua sản phẩm. Hệ thống thử nghiệm của chúng tôi đặt tại trang ooz.vn
ĐHQGHN đã tạo những điều kiện, thuận lợi gì đối với các nhà khoa học, đặc biệt đối với sản phẩm này?
Đây là bài toán mới ở Việt Nam đối với cả khía cạnh công nghệ và nghiên cứu, chẳng hạn như công nghệ thu thập thông tin với một khối lượng dữ liệu lớn, và việc phân tích dữ liệu văn bản người dùng với cách hành văn tự do. Về việc xây dựng một hệ thống có khả năng ứng dụng thật và tương tác với người dùng cũng là một thách thức đối với các nhóm chuyên về nghiên cứu. Tuy vậy nhóm chúng tôi cũng đã có những cải tiến mới trong tiếp cận cũng như phát triển các phương pháp để xử lý bài toán đặt ra. Bên cạnh đó, ĐHQGHN cũng như Trường ĐH Công Nghệ đã cấp kinh phí NCKH dưới dạng đề tài trọng điểm cho nhiệm vụ này.
Phó Giáo sư có những kì vọng gì về sản phẩm này hay một hướng nghiên cứu mới trong tương lai?
Trong thực tế, thông tin quan điểm người dùng trên Internet rất phong phú từ quan điểm về chính trị, tới các vấn đề xã hội và các dịch vụ thương mại. Nhóm chúng tôi kỳ vọng xây dựng một hệ thống thu thập và phân tích được tất cả nguồn thông tin này, với bất kỳ yêu cầu nào về việc thống kê và tổng hợp quan điểm thì hệ thống cũng có thể đáp ứng được.
Bài toán này yêu cầu xử lý một khối lượng dữ liệu rất lớn từ rất nhiều nguồn và phải đáp ứng được khả năng cập nhật thời gian thực. Vì vậy đây là hướng nghiên cứu lâu dài rất có ý nghĩa về cả khía cạnh khoa học và ứng dụng mà nhóm chúng tôi sẽ tiếp tục theo đuổi trong thời gian tới.
Xin cảm ơn PGS về cuộc trò chuyện!
