 |
Hội nghị do PGS.TS Hoàng Minh Sơn – Chủ tịch Hội đồng, Giám đốc ĐHQGHN và GS.TS Phùng Hữu Phú – Chủ tịch Hội đồng KH&ĐT, Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn đồng chủ trì.
Tham dự Hội nghị có PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; các đồng chí đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo Thành ủy Hà Nội; lãnh đạo ĐHQGHN; cùng đông đảo chuyên gia, các nhà khoa học đầu ngành trong nhiều lĩnh vực.
 |
| Giám đốc ĐHQGHN Hoàng Minh Sơn, nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt quan trọng của việc góp ý Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV, coi đây là dịp để đội ngũ trí thức ĐHQGHN tham gia trực tiếp vào quá trình hoạch định tầm nhìn và chiến lược phát triển đất nước trong giai đoạn tới |
Phát biểu khai mạc, Giám đốc ĐHQGHN Hoàng Minh Sơn, nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt quan trọng của việc góp ý Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV, coi đây là dịp để đội ngũ trí thức ĐHQGHN tham gia trực tiếp vào quá trình hoạch định tầm nhìn và chiến lược phát triển đất nước trong giai đoạn tới. Ông khẳng định Đại hội XIV mang tính chất bước ngoặt khi không chỉ tổng kết 40 năm đổi mới và 35 năm thực hiện Cương lĩnh, mà còn xác lập tầm nhìn đến 2045 nhằm đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao. Trong bối cảnh thế giới biến động sâu sắc, cạnh tranh chiến lược gay gắt và khoa học - công nghệ bùng nổ, việc chuẩn bị Văn kiện đòi hỏi tư duy đổi mới mạnh mẽ, tầm nhìn dài hạn và khả năng dự báo sâu sắc hơn.
Giám đốc ĐHQGHN cho biết Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đặt giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển con người vào vị trí trung tâm của mô hình tăng trưởng mới. Đây vừa là định hướng đúng đắn của Đảng, vừa là cơ hội để ĐHQGHN phát huy lợi thế của một đại học nghiên cứu hàng đầu. Ông nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo; phát triển hệ thống giáo dục mở, hiện đại, hội nhập; tăng cường tự chủ đại học; đổi mới mô hình quản trị; và gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo với nhu cầu thị trường lao động, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
Với thế mạnh trong khoa học cơ bản, khoa học xã hội & nhân văn và các lĩnh vực liên ngành, ĐHQGHN có khả năng đóng góp sâu sắc cho việc phát triển lý luận đổi mới, xây dựng hệ giá trị văn hoá, đề xuất mô hình phát triển bền vững và hoàn thiện thể chế. Giám đốc Hoàng Minh Sơn bày tỏ mong muốn các ý kiến tại Hội nghị sẽ tiếp tục thể hiện tinh thần dân chủ, trách nhiệm và khoa học, tập trung vào những nội dung then chốt của Dự thảo Văn kiện, qua đó đóng góp thiết thực vào việc hoàn thiện Văn kiện Đại hội XIV.
Các ý kiến tại Hội nghị tập trung góp ý trên nhiều nội dung lớn, toàn diện của Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, trong đó nổi bật là: định hướng phát triển nhanh và bền vững; đột phá đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; mô hình tăng trưởng mới dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; phát triển con người và văn hóa Việt Nam; quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu; củng cố quốc phòng, an ninh; hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng.
Đây là những chủ đề lớn gắn liền với thực tiễn phát triển đất nước, được các nhà khoa học của ĐHQGHN luận giải sâu sắc, đóng góp nhiều gợi mở thiết thực cho việc hoàn thiện Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV.
 |
| GS.TSKH Vũ Minh Giang đề nghị, Văn kiện cần làm nổi bật vai trò bao trùm của văn hóa trong mô hình phát triển đất nước |
GS.TSKH Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng KH&ĐT ĐHQGHN đánh giá, Dự thảo Văn kiện được chuẩn bị rất công phu và toàn diện, tiếp tục thể hiện rõ quan điểm “con người là nhân tố quyết định sức mạnh của dân tộc” - quan điểm xuyên suốt mà Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần nhấn mạnh. Ông cho rằng, văn hóa phải được nhìn nhận không chỉ như một lĩnh vực, mà là “tài nguyên vô tận và vô địch”, có khả năng chuyển hóa mọi giá trị của con người Việt Nam thành năng lực cạnh tranh quốc gia. Vì vậy, Văn kiện cần làm nổi bật vai trò bao trùm của văn hóa trong mô hình phát triển đất nước.
 |
| GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam khẳng định, di sản chính là yếu tố cốt lõi của văn hóa, nơi kết tinh bản sắc và chiều sâu lịch sử của dân tộc |
Ở góc nhìn di sản và phát triển bền vững, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam khẳng định, di sản chính là yếu tố cốt lõi của văn hóa, nơi kết tinh bản sắc và chiều sâu lịch sử của dân tộc. Ông nhấn mạnh, bảo tồn và phát huy di sản không mâu thuẫn với phát triển kinh tế nếu được thực hiện căn cơ, bài bản và đặt trong chiến lược tổng thể. Ông cho rằng Thủ đô Hà Nội đang có nhiều cơ hội lớn để biến di sản thành động lực phát triển xanh, văn hóa, du lịch mang tầm quốc gia.
 |
| Theo GS.TS Nguyễn Tuấn Anh, quản trị phát triển xã hội là quá trình có sự tham gia của nhiều chủ thể, từ Nhà nước, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội đến người dân, giúp tăng tính minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình và mở rộng không gian tham gia của xã hội |
GS.TS Nguyễn Tuấn Anh, Tổng biên tập Tạp chí KHXH&NV, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, đề nghị tiếp cận lại nhóm vấn đề phát triển xã hội theo hướng chuyển từ “quản lý” sang “quản trị”. Theo ông, quản trị phát triển xã hội là quá trình có sự tham gia của nhiều chủ thể, từ Nhà nước, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội đến người dân, giúp tăng tính minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình và mở rộng không gian tham gia của xã hội. Mô hình này cũng tái định vị vai trò của Nhà nước từ điều hành trực tiếp sang kiến tạo và điều tiết phát triển.
 |
| PGS.TS Trần Quốc Bình tập trung vào đột phá đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và vấn đề quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường |
PGS.TS Trần Quốc Bình, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên tập trung vào đột phá đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và vấn đề quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường. Ở lĩnh vực đào tạo, ông đề nghị Văn kiện cần nhấn mạnh hơn tinh thần Nghị quyết 71 về đào tạo tinh hoa, xếp hạng đại học và sự nhạy bén của giáo dục đại học trước bối cảnh mới, đặc biệt là các lĩnh vực chiến lược như khí tượng học hay khoa học lượng tử. Về môi trường và tài nguyên, ông nhấn mạnh tính hữu hạn của tài nguyên nên cần lượng giá đầy đủ để hoạch định chiến lược và tính toán chi phí phát triển. Ông đề nghị Văn kiện bổ sung nhiều nội dung quan trọng như an ninh nguồn nước, ngoại giao nguồn nước, môi trường biển, chỉ tiêu Net Zero và vai trò của cộng đồng trong giải quyết vấn đề môi trường – những yếu tố sống còn của phát triển bền vững.
 |
| GS.TS Chử Đức Trình nhận định, KH&CN phải trở thành trụ cột mới của mô hình tăng trưởng mới |
Ở lĩnh vực khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, GS.TS Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ nhận định, KH&CN phải trở thành trụ cột mới của mô hình tăng trưởng mới. Tuy nhiên, hiện tại nhiều doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong nghiên cứu và phát triển do vướng mắc về thể chế. Ông đề xuất tạo cơ chế mạnh mẽ để doanh nghiệp trở thành trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu ở các công đoạn có giá trị gia tăng cao. Về chuyển đổi số, GS Trình nhấn mạnh đây không chỉ là công cụ mà phải trở thành phương thức sản xuất mới, được triển khai ngay sau Đại hội XIV. Theo ông, Việt Nam cần gắn đầu tư KH&CN với hiệu quả thực tế, tạo ra sản phẩm có thể bán được, đồng thời phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để dẫn dắt hệ sinh thái số quốc gia.
 |
| PGS.TS Lê Trung Thành đề nghị Văn kiện lượng hóa rõ các mục tiêu chiến lược về khoa học - công nghệ, kinh tế số và thể chế xanh, như tỷ trọng đóng góp của kinh tế số, chỉ tiêu đầu tư cho KH&CN hay mục tiêu tăng trưởng của các ngành công nghệ |
PGS.TS Lê Trung Thành, Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế đề nghị Văn kiện lượng hóa rõ các mục tiêu chiến lược về khoa học - công nghệ, kinh tế số và thể chế xanh, như tỷ trọng đóng góp của kinh tế số, chỉ tiêu đầu tư cho KH&CN hay mục tiêu tăng trưởng của các ngành công nghệ. Ông nhấn mạnh cần sớm hoàn thiện cơ chế định giá carbon, phát triển thị trường tín chỉ carbon và hệ thống tài chính xanh phù hợp với cam kết Net Zero 2050. Đồng thời, Việt Nam cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra đầu tư quốc tế nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
 |
| PGS.TS Lưu Thế Anh kiến nghị xem bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu như điều kiện tiên quyết để đảm bảo phát triển nhanh và bền vững |
Tập trung vào vấn đề phát thải và biến đổi khí hậu, PGS.TS Lưu Thế Anh, Viện trưởng Viện Tài nguyên & Môi trường cho biết, lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam hiện thuộc nhóm cao nhất thế giới, với khoảng 470 triệu tấn (2022), và cường độ phát thải cao gấp nhiều lần các nền kinh tế tiên tiến. Ông kiến nghị xem bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu như điều kiện tiên quyết để đảm bảo phát triển nhanh và bền vững. Theo ông, chỉ tiêu độ che phủ rừng 42% không còn phù hợp; thay vào đó, cần chuyển sang đánh giá chất lượng rừng dựa trên sinh khối rừng - yếu tố then chốt cho hấp thụ carbon và phòng hộ môi trường.
 |
| GS.TS Hoàng Anh Tuấn cho rằng, để phát huy dân chủ thực chất, cần xây dựng cơ chế phối hợp thuận lợi, tin cậy để nhân dân có thể tham gia vào toàn bộ quá trình “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” |
Về vai trò chủ thể của nhân dân, GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn cho biết trong Văn kiện, khái niệm “dân chủ” xuất hiện 30 lần và “đại đoàn kết” xuất hiện 11 lần, cho thấy đây là trụ cột tư tưởng rất quan trọng. Ông cho rằng, để phát huy dân chủ thực chất, cần xây dựng cơ chế phối hợp thuận lợi, tin cậy để nhân dân có thể tham gia vào toàn bộ quá trình “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Dân chủ, theo ông, phải gắn với trách nhiệm và kỷ cương.
 |
| PGS.TS Nguyễn Quang Liệu đề nghị làm rõ hơn ý nghĩa của các cụm từ mang tính khẳng định mạnh, đồng thời đề xuất nhấn mạnh vai trò của công tác tôn giáo trong hoạt động dân vận |
Góp ý về nội dung xây dựng và chỉnh đốn Đảng, PGS.TS Nguyễn Quang Liệu, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Khoa học Xã hội & Nhân văn đề nghị làm rõ hơn ý nghĩa của các cụm từ mang tính khẳng định mạnh như “đột phá chưa từng có”. Bên cạnh đó, ông đề xuất bổ sung tính “thường xuyên” vào cụm từ “tự đổi mới, tự chỉnh đốn” và nhấn mạnh vai trò của công tác tôn giáo trong hoạt động dân vận.
 |
| GS.TS Phạm Hồng Tungnhấn mạnh, cần đưa vào Văn kiện quan điểm phát huy lợi thế thể chế của chế độ một đảng cầm quyền như một nguồn lực phát triển đặc biệt |
GS.TS Phạm Hồng Tung, Chủ tịch Hội đồng KH&ĐT Viện Việt Nam học & Khoa học phát triển nhấn mạnh, cần đưa vào Văn kiện quan điểm phát huy lợi thế thể chế của chế độ một đảng cầm quyền như một nguồn lực phát triển đặc biệt. Ông đề nghị Đảng phải thực sự tiên phong về lý luận và kiên định lựa chọn mô hình Nhà nước kiến tạo dẫn dắt phát triển, có khả năng kích hoạt và điều phối các nguồn lực chiến lược của quốc gia.
 |
| GS.TS Lại Quốc Khánh cho rằng bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa phải đặt nhân dân vào vị trí chủ thể quyền lực |
Từ góc nhìn xây dựng Nhà nước pháp quyền, GS.TS Lại Quốc Khánh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn cho rằng bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa phải đặt nhân dân vào vị trí chủ thể quyền lực. Ông đề xuất bổ sung khái niệm Nhà nước pháp quyền số nhằm thích ứng với bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, đồng thời mở rộng phạm vi từ Nhà nước pháp quyền sang xây dựng xã hội pháp quyền và văn hóa pháp quyền.
 |
| PGS.TS Nguyễn Hoàng Anh góp ý, thể chế hiện hành còn cồng kềnh, tình trạng “lạm phát quy định” gây khó cho thực thi chính sách |
PGS.TS Nguyễn Hoàng Anh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Luật góp ý, thể chế hiện hành còn cồng kềnh, tình trạng “lạm phát quy định” gây khó cho thực thi chính sách. Do đó, Văn kiện cần xác định rõ các lĩnh vực ưu tiên cải cách thể chế như KH&CN, đổi mới sáng tạo, kinh tế tư nhân, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo. Việc gắn thể chế với định hướng “phát triển nhanh và bền vững” được đánh giá là hoàn toàn phù hợp.
 |
| TS. Hoa Ngọc Sơn đồng tình với định hướng tự chủ chiến lược, tự cường và tự tin của Văn kiện |
Ở lĩnh vực đối ngoại, TS. Hoa Ngọc Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại ngữ đồng tình với định hướng tự chủ chiến lược, tự cường và tự tin của Văn kiện. Ông đề nghị cân nhắc tần suất xuất hiện của cụm từ “kỷ nguyên mới” để đảm bảo sự cân đối trong cấu trúc văn bản và tránh lạm dụng ngôn ngữ chính trị - học thuật.
 |
| Thiếu tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Thế đánh giá cao nội dung về quốc phòng – an ninh trong Dự thảo Văn kiện, đặc biệt là tinh thần đột phá trong phát triển công nghiệp quốc phòng và công nghiệp an ninh theo hướng tự chủ, tự lực, tự cường |
Thiếu tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Thế, Nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng đánh giá cao nội dung về quốc phòng – an ninh trong Dự thảo Văn kiện, đặc biệt là tinh thần đột phá trong phát triển công nghiệp quốc phòng và công nghiệp an ninh theo hướng tự chủ, tự lực, tự cường. Ông đề nghị bổ sung cụm từ “lấy xây dựng chính trị làm cơ sở” khi đề cập xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân, đồng thời tiếp tục hoàn thiện các kỹ thuật văn bản để phù hợp hơn với yêu cầu thực tiễn.
 |
| PGS.TS Nguyễn Thị Hương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Giáo dục phát biểu tại hội nghị |
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao việc ĐHQGHN tổ chức lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV. Ông cho biết quy trình lấy ý kiến lần này được triển khai rộng rãi trên toàn quốc và cả cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, với hàng triệu ý kiến đã được tiếp thu, các ý kiến góp ý quý báu ở mỗi lĩnh vực có giá trị lớn trong hoàn thiện văn kiện.
 |
| Phát biểu chỉ đạo hội nghị, PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao việc ĐHQGHN tổ chức lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV |
Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của Văn kiện Đại hội XIV trong bối cảnh đất nước chuẩn bị kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng và đang đứng trước những bước ngoặt phát triển mới. Theo ông, quá trình soạn thảo Văn kiện có nhiều đổi mới mạnh mẽ khi tích hợp các tư tưởng mới từ các nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị. Văn kiện xác định, văn hóa là hệ điều tiết phát triển xã hội, nhấn mạnh vai trò động lực của kinh tế tư nhân và đột phá về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ông cho biết thêm, việc hợp nhất ba báo cáo lớn thành một văn kiện chung đòi hỏi khái quát hóa cao nhưng đảm bảo bao quát đầy đủ các vấn đề trọng yếu. Các báo cáo chuyên đề trước đây được chuyển thành Chương trình hành động nhằm khắc phục điểm yếu kéo dài về tổ chức thực hiện, giúp Văn kiện gắn với lộ trình và nhiệm vụ cụ thể của từng giai đoạn.
 |
| GS.TS Phùng Hữu Phú đánh giá cao chất lượng các ý kiến đóng góp của các giáo sư, chuyên gia, coi đây là những ý kiến tâm huyết, đi thẳng vào những vấn đề cốt lõi nhất của Dự thảo Văn kiện |
Kết luận hội nghị, GS.TS Phùng Hữu Phú đánh giá cao chất lượng các ý kiến đóng góp của các giáo sư, chuyên gia, coi đây là những ý kiến tâm huyết, đi thẳng vào những vấn đề cốt lõi nhất của Dự thảo Văn kiện. Ông nhấn mạnh sự phong phú và đa chiều của các quan điểm thể hiện rõ bản sắc học thuật và năng lực tư duy chiến lược của đội ngũ trí thức ĐHQGHN. Các góp ý không chỉ tập trung vào những định hướng lớn về chính trị, kinh tế - thể chế, giáo dục - đào tạo, văn hóa - xã hội, tài nguyên - môi trường và đối ngoại - an ninh, mà còn đưa ra những kiến nghị rất cụ thể, có căn cứ khoa học và giá trị thực tiễn cao.
GS. Phùng Hữu Phú cho biết Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn sẽ phối hợp với Văn phòng ĐHQGHN tổng hợp, chắt lọc và xây dựng báo cáo góp ý chính thức để gửi Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.
PGS.TS Hoàng Minh Sơn cho biết, hoạt động góp ý Văn kiện lần này không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là dịp để ĐHQGHN khẳng định vai trò của một trung tâm trí thức lớn trong tham mưu và phản biện chính sách. Ông nhấn mạnh ĐHQGHN phải chủ động đóng góp vào giải quyết những thách thức mang tính toàn cầu và của Việt Nam như biến đổi khí hậu, quản lý đô thị, phát triển bền vững và chuyển đổi số.
Giám đốc Hoàng Minh Sơn khẳng định, ĐHQGHN tiếp tục phát huy thế mạnh khoa học cơ bản, mở rộng các lĩnh vực công nghệ, y dược và liên ngành, đồng thời phát triển Hòa Lạc thành mô hình đô thị đại học kiểu mẫu - hạt nhân của hệ sinh thái tri thức và đổi mới sáng tạo quốc gia. Ông cho biết ĐHQGHN đang xây dựng đề án đại học tinh hoa theo mô hình đại học nghiên cứu, đổi mới sáng tạo đẳng cấp thế giới, hướng tới tự chủ chiến lược trên nền tảng tự chủ khoa học - công nghệ.
