Tọa đàm về bài thi đánh giá năng lực học sinh THPT (HSA) của ĐHQGHN: Góc nhìn từ thực tiễn và định hướng phát triển

Phát biểu khai mạc tọa đàm, PGS.TS Nghiêm Xuân Huy – Viện trưởng Viện Đào tạo số và Khảo thí, ĐHQGHN nhấn mạnh, trong bối cảnh giáo dục đại học đang có nhiều đổi mới, công tác tuyển sinh không chỉ hướng tới mục tiêu “đủ” về số lượng mà quan trọng hơn là “đúng” và “chất lượng”. Một bài thi có tính phân hóa cao, đánh giá đúng năng lực người học sẽ là công cụ quan trọng giúp các trường đại học tuyển chọn được thí sinh phù hợp với yêu cầu đào tạo, đồng thời nâng cao chất lượng đầu vào.

Viện trưởng Viện Đào tạo số và Khảo thí, ĐHQGHN Nghiêm Xuân Huy phát biểu khai mạc tọa đàm

Trải qua nhiều năm triển khai, bài thi HSA của ĐHQGHN đã khẳng định được vai trò và uy tín trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Đây không chỉ là một công cụ đánh giá tin cậy được hàng chục nghìn thí sinh lựa chọn hàng năm mà còn là căn cứ tuyển sinh của hàng trăm trường đại học, học viện trong cả nước. Theo PGS.TS Nghiêm Xuân Huy, tọa đàm lần này là dịp để Viện Đào tạo số và Khảo thí và các đơn vị cùng nhìn lại những kết quả đạt được trong quá trình tổ chức kỳ thi và lắng nghe những đánh giá, chia sẻ của các chuyên gia, các trường đại học về bài thi HSA cũng như những kỳ vọng về bài thi này trong thời gian tới.

Đây cũng là diễn đàn để các cơ sở giáo dục đại học chia sẻ những yêu cầu và kinh nghiệm thực tiễn trong công tác tuyển sinh nhằm góp ý để ĐHQGHN tiếp tục hoàn thiện bài thi trong những năm tiếp theo. PGS.TS Nghiêm Xuân Huy cũng lưu ý rằng, tọa đàm lần này chủ yếu mang tính chất tổng kết và đánh giá về mặt chuyên môn, thảo luận về cấu trúc và nội dung bài thi ĐGNL cho năm 2026 và các năm tiếp theo chứ chưa công bố một phương án chính thức. Những ý kiến đóng góp của các cơ sở giáo dục, đặc biệt là các đơn vị trực tiếp sử dụng kết quả kỳ thi để tuyển sinh, sẽ là cơ sở thực tiễn quan trọng để ĐHQGHN nghiên cứu, tổng hợp và đề xuất các giải pháp cải tiến, hướng tới một kỳ thi ngày càng chất lượng, hiện đại và phù hợp với yêu cầu tuyển sinh trong giai đoạn mới.

Bên cạnh việc tiếp tục phát huy những giá trị cốt lõi của bài thi ĐGNL hiện nay, Viện Đào tạo số và Khảo thí cũng đang nghiên cứu triển khai các bài thi đánh giá năng lực chuyên biệt và bài thi thích ứng trong tương lai. Đây là hướng đi sâu hơn, nhằm đáp ứng nhu cầu tuyển sinh đa dạng của các ngành, lĩnh vực đào tạo cũng như năng lực của người học, qua đó giúp các trường đại học có thêm công cụ đánh giá chính xác hơn và tuyển chọn được những thí sinh phù hợp nhất.

“Chúng tôi rất mong sẽ tiếp tục nhận được sự đồng hành, hợp tác và chia sẻ từ phía các cơ sở giáo dục đại học trong cả nước. Những đóng góp hôm nay không chỉ có ý nghĩa đối với việc hoàn thiện bài thi ĐGNL của ĐHQGHN mà còn góp phần vào công cuộc đổi mới tuyển sinh, đổi mới đào tạo trong toàn hệ thống giáo dục đại học Việt Nam”, PGS.TS Nghiêm Xuân Huy nhấn mạnh.

Bài thi đánh giá năng lực – Công cụ tuyển sinh khách quan, hiện đại và phân hóa cao

Tại tọa đàm, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo số và Khảo thí TS. Vương Thị Phương Thảo đã trình bày báo cáo Tổng kết kết quả tổ chức kỳ thi HSA năm 2025; ThS. Nguyễn Văn Dũng – Trưởng phòng Nghiên cứu đo lường & đánh giá đã trình bày dự kiến phương án tổ chức bài thi HSA từ năm 2027.

TS. Vương Thị Phương Thảo - Phó Viện trưởng Viện Đào tạo số và Khảo thí đã trình bày báo cáo tổng kết về kỳ thi đánh giá năng lực HSA năm 2025 với những dấu ấn nổi bật về công tác tổ chức thi năm 2025, kết quả thi năm 2025 và dự kiến kế hoạch tổ chức thi năm 2026. Kỳ thi HSA 2025 của ĐHQGHN đã khép lại với những dấu mốc quan trọng: 16 điểm thi, kỳ thi diễn ra với 3637 lượt cán bộ tham gia tổ chức thi; với số lượt dự thi: 89059 thí sinh tham dự, đạt tỉ lệ 98.3% thí sinh dự thi, hơn 100 trường đại học đăng ký sử dụng kết quả thi HSA để tuyển sinh đại học…

Tọa đàm cũng ghi nhận nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận sôi nổi từ các trường đại học, học viện đã và đang sử dụng kết quả bài thi HSA trong tuyển sinh. Các ý kiến đều đánh giá cao tính khoa học, độ tin cậy và khả năng phân hóa thí sinh của bài thi; đồng thời nhất trí cao về đề xuất một số hướng cải tiến để bài thi ngày càng phù hợp hơn với yêu cầu thực tiễn của từng ngành, từng cơ sở đào tạo do Viện Đào tạo số và Khảo thí trình bày.

TS. Nguyễn Văn Dũng - Trưởng phòng Nghiên cứu Đo lường và Đánh giá đã trình bày báo cáo về “Đề xuất phương án tổ chức bài thi HSA năm 2027” với các nội dung: Cấu trúc bài thi HSA năm 2025; Cơ sở đề xuất điều chỉnh cấu trúc bài thi; Các nguyên tắc và phương án điều chỉnh; Điều kiện cần đáp ứng sau điều chỉnh nhằm nâng cao chất lượng đề thi, đảm bảo đánh giá khách quan trong đánh giá năng lực học sinh.

Với sự tham gia tích cực của các bên liên quan, tọa đàm là dịp quan trọng để ĐHQGHN định hình chiến lược phát triển bài thi ĐGNL trong những năm tiếp theo – hướng tới mục tiêu xây dựng một công cụ tuyển sinh hiện đại, khách quan, công bằng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đại học Việt Nam trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục và hội nhập quốc tế.

Ghi nhận từ thực tiễn: Các trường đại học đánh giá cao giá trị và tính ứng dụng của bài thi HSA

Tại tọa đàm, đại diện các cơ sở giáo dục đại học, các đơn vị đào tạo trong và ngoài ĐHQGHN đã đưa ra nhiều ý kiến tâm huyết xoay quanh ba nhóm nội dung chính: phương án sử dụng bài thi HSA năm 2026; xây dựng đề án, điều chỉnh cấu trúc bài thi từ năm 2027; và định hướng phát triển các phiên bản bài thi như HSAF, HSA-CAT trong tương lai.

Về phương án sử dụng bài thi HSA năm 2026, các đại biểu đều khẳng định tính tin cậy, khách quan và giá trị thực tiễn của kỳ thi trong công tác tuyển sinh. Đại diện Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, 90% hồ sơ đăng ký xét tuyển đại học năm 2025 của nhà trường sử dụng kết quả bài thi HSA, đây là một trong những đơn vị sử dụng kết quả kỳ thi HSA nhiều nhất và mong muốn tiếp tục đồng hành trong những năm tiếp theo. Đại diện Cục Quân huấn và đào tạo (Bộ Quốc phòng) đánh giá cao chất lượng đầu vào của kỳ thi, khẳng định chất lượng tuyển sinh bằng kết quả HSA được đánh giá cao chỉ sau diện tuyển thẳng, đồng thời bày tỏ mong muốn ĐHQGHN hỗ trợ để tổ chức kỳ thi đánh giá riêng phục vụ tuyển sinh khối các trường quân đội.

Các trường Đại học Hà Tĩnh, Đại học Sư phạm Nam Định, Đại học Thái Nguyên – những đơn vị phối hợp tổ chức kỳ thi HSA nhiều năm qua – đều ghi nhận công tác tổ chức kỳ thi an toàn, nghiêm túc, hiệu quả và tiếp tục cam kết đồng hành trong thời gian tới. Đại diện Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn khẳng định sẽ tiếp tục ủng hộ và sử dụng kết quả kỳ thi trong công tác tuyển sinh của nhà trường.

Về xây dựng đề án và điều chỉnh cấu trúc bài thi từ năm 2027, các đại biểu cho rằng việc ổn định cấu trúc bài thi trong giai đoạn 2025–2026 là cần thiết để tránh gây xáo trộn trong phương pháp dạy – học. Đại diện Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN đề xuất giữ nguyên định dạng bài thi như hiện nay và điều chỉnh từ năm 2027 theo hướng phân hóa cao hơn, đồng thời chú trọng xây dựng bài thi tiếng Anh HSA-F nhằm tránh nhầm lẫn khi đăng ký, đảm bảo tính cân bằng với các bài thi khoa học và tạo điều kiện thuận lợi để thí sinh có thể đăng ký nhiều bài thi hơn trong cùng đợt.

Đại diện Trường Đại học Giáo dục thông tin, kết quả bài thi HSA đã được sử dụng hiệu quả với khoảng 10% sinh viên trúng tuyển, đồng thời đề nghị phương án công bố điểm quy chuẩn thay vì điểm thô như hiện nay, đồng thời nhà trường sẵn sàng chia sẻ các kết quả nghiên cứu khoa học về đo lường và đánh giá để hỗ trợ Viện trong phát triển phương thức thi thích ứng (computerized adaptive testing – CAT). Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật mong muốn có sự phối hợp để tích hợp các bài thi năng khiếu, chuyên biệt, giúp đa dạng hóa hình thức đánh giá và tạo điểm khác biệt trong tuyển sinh.

Về định hướng phát triển các phiên bản bài thi trong tương lai, các đại biểu đánh giá cao tiềm năng của HSA trong xu hướng tuyển sinh hiện đại. Đại học Thái Nguyên ghi nhận kết quả bài thi có tính phân hóa tốt, điểm số sát với kết quả kỳ thi THPT, góp phần nâng cao chất lượng tuyển sinh và khẳng định sẽ tiếp tục sử dụng kết quả HSA trong xét tuyển. Đại diện Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị sớm và tổ chức các nhóm chuyên gia thảo luận để không ngừng cải tiến, hoàn thiện bài thi theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hệ thống giáo dục đại học.

Định hướng 2027: Hoàn thiện cấu trúc, phát triển bài thi chuyên biệt và nâng cao chất lượng tuyển sinh

Phó Trưởng Ban Đào tạo và Công tác Sinh viên Võ Thị Minh Trang ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của Viện trong thời gian qua, đồng thời gửi lời cảm ơn tới các đơn vị đào tạo, cơ sở giáo dục trong và ngoài ĐHQGHN đã tin tưởng sử dụng kết quả kỳ thi HSA cũng như tích cực phối hợp trong công tác tổ chức.

Phó Trưởng Ban Đào tạo và Công tác Sinh viên Võ Thị Minh Trang

Bà cho biết, các ý kiến đóng góp của chuyên gia tại tọa đàm sẽ được ĐHQGHN nghiêm túc tiếp thu, nghiên cứu và xem xét nhằm tiếp tục hoàn thiện bài thi, bảo đảm sự phù hợp với quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như thực tiễn triển khai. Qua đó, kỳ thi HSA sẽ ngày càng trở thành công cụ đánh giá năng lực chính xác, khách quan, phù hợp với năng lực của thí sinh, góp phần nâng cao chất lượng tuyển sinh không chỉ cho ĐHQGHN mà còn cho các cơ sở giáo dục đại học trong cả nước.

Phát biểu tổng kết buổi tọa đàm, PGS.TS Nghiêm Xuân Huy khẳng định, cấu trúc bài thi HSA năm 2026 cơ bản sẽ được giữ ổn định. Đối với phương án từ năm 2027, Viện sẽ nghiên cứu để có những điều chỉnh cấu trúc bài thi theo hướng phù hợp hơn với thực tiễn và yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đồng thời tiếp thu đề xuất của các đơn vị về việc sắp xếp tổ hợp bài thi theo hướng tinh gọn, hợp lý và hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, định hướng tổ chức các bài thi chuyên biệt cũng nhận được sự đồng thuận cao từ các đại biểu; Viện sẽ triển khai khảo sát tại các cơ sở giáo dục đại học để có số liệu thống kê khách quan, làm căn cứ xây dựng phương án triển khai phù hợp.

PGS.TS Nghiêm Xuân Huy cũng cho biết, thời gian tới Viện sẽ tập trung phân tích, đánh giá sâu hơn về công tác tuyển sinh theo kết quả HSA tại từng đơn vị, trong đó có các khảo sát về mối tương quan giữa kết quả học tập và các phương thức tuyển sinh khác nhau. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để chứng minh tính hiệu quả, độ phân hóa và khả năng lựa chọn thí sinh phù hợp của bài thi HSA, đồng thời phục vụ điều chỉnh để công tác tuyển sinh đại học không chỉ đảm bảo đủ chỉ tiêu mà còn đúng đối tượng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.