Phó Giám đốc ĐHQGHN Đào Thanh Trường và Trưởng ban Đào tạo & Công tác sinh viên Nguyễn Anh Tuấn đồng chủ trì tọa đàm.
Cùng dự có Chủ tịch Hội đồng Đảm bảo chất lượng giáo dục Mai Trọng Nhuận, lãnh đạo phụ trách công tác đào tạo tại các đơn vị thành viên và trực thuộc ĐHQGHN, cán bộ đào tạo và kiểm định chất lượng từ các đơn vị trong toàn ĐHQGHN.
 |
Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Giám đốc ĐHQGHN Đào Thanh Trường nhấn mạnh, việc ban hành hai quy chế mới này không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật trong đào tạo, mà là một định hướng chiến lược nhằm nâng cao chất lượng, đẩy nhanh quá trình quốc tế hóa, đồng thời tăng tính linh hoạt và hiệu quả trong tổ chức đào tạo bậc đại học và sau đại học. Phó Giám đốc Đào Thanh Trường kỳ vọng, thông qua việc áp dụng thí điểm các quy chế này, ĐHQGHN có thể triển khai các chương trình đào tạo tiên tiến, rút ngắn thời gian học tập, thu hút sinh viên và nghiên cứu sinh tài năng trong và ngoài nước, qua đó xây dựng mô hình đại học đổi mới sáng tạo theo tinh thần Nghị quyết 57.
 |
Theo Trưởng Ban Đào tạo & Công tác sinh viên ĐHQGHN Nguyễn Anh Tuấn, quy chế đào tạo đại học theo chuẩn quốc tế lần này được thiết kế dành riêng cho các chương trình đào tạo thuộc các lĩnh vực ưu tiên của Đảng và Nhà nước như khoa học cơ bản, kỹ thuật công nghệ, công nghệ sinh học, y dược và các ngành then chốt phục vụ phát triển quốc gia. Mục tiêu là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong học tập, nghiên cứu và khởi nghiệp, đồng thời thúc đẩy hợp tác quốc tế thông qua các chương trình liên kết và trao đổi sinh viên.
Quy chế đưa ra 05 tiêu chí xác lập tính “quốc tế” của chương trình, bao gồm: chuẩn đầu ra tương thích với chương trình đào tạo của các trường đại học thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu thế giới; cấu trúc chương trình đào tạo đảm bảo tỷ lệ tối thiểu 60 - 80% học phần chuyên môn giảng dạy bằng tiếng Anh; chuẩn ngoại ngữ đầu ra đạt tối thiểu bậc 4/6 theo Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam; đội ngũ giảng viên có trình độ cao, sử dụng tốt công nghệ số, có công bố quốc tế; chương trình đào tạo phải được kiểm định bởi tổ chức kiểm định chất lượng uy tín quốc tế được công nhận tại Việt Nam.
Một điểm nổi bật của quy chế là việc tổ chức năm học theo mô hình 03 học kỳ chính và 01 học kỳ phụ, cho phép sinh viên hoàn thành chương trình đào tạo cử nhân trong vòng 03 năm và kỹ sư trong 3,5 năm đến 04 năm. Ngoài ra, nghiên cứu khoa học trở thành hoạt động bắt buộc trong suốt quá trình học tập của sinh viên, thay vì chỉ mang tính khuyến khích như trước đây. Quy chế cũng lần đầu tiên đưa vào nguyên tắc cá thể hóa đào tạo, cho phép sinh viên có năng lực vượt trội được học linh hoạt, không bắt buộc lên lớp nếu có thể chứng minh năng lực thông qua đánh giá đầu ra.
Ở bậc tiến sĩ, quy chế mới đặt ra mục tiêu đào tạo ra các nhà khoa học có năng lực nghiên cứu độc lập, công bố quốc tế, dẫn dắt nhóm nghiên cứu và tham gia mạng lưới học thuật toàn cầu. Luận án tiến sĩ bắt buộc phải được viết và bảo vệ bằng tiếng Anh, đồng thời phải có ít nhất 2 - 3 công bố khoa học thuộc danh mục WoS/Scopus. Nghiên cứu sinh không chỉ phải là tác giả chính của bài báo mà còn phải chứng minh được mối liên hệ chặt chẽ giữa công bố khoa học và đề tài luận án.
Hội đồng đánh giá luận án yêu cầu có thành viên đến từ các trường đại học quốc tế đối tác. Quy trình phản biện độc lập cũng phải có sự tham gia của chuyên gia nước ngoài nhằm đảm bảo tính khách quan và chuẩn mực học thuật quốc tế. Người hướng dẫn luận án không chỉ cần có học vị phù hợp mà còn phải đang chủ trì đề tài khoa học cấp quốc gia trở lên hoặc là trưởng nhóm nghiên cứu mạnh được ĐHQGHN công nhận, đồng thời có khả năng hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu sinh trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Một điểm mới đáng chú ý là việc mở rộng đối tượng dự tuyển tiến sĩ bằng khái niệm "chuyên môn phù hợp", cho phép những ứng viên không có bằng đúng ngành nhưng có kinh nghiệm nghiên cứu, công bố khoa học hoặc tham gia nhóm nghiên cứu mạnh được xét tuyển sau khi qua thẩm định của hội đồng chuyên môn. Quy chế cũng bổ sung chương trình đào tạo dự bị dành cho những người chưa đáp ứng đủ điều kiện, tạo cơ hội tiếp cận học thuật rộng rãi hơn.
Tại tọa đàm, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận nhiều ý kiến sâu sắc góp phần làm rõ tính khả thi và đột phá của hai dự thảo quy chế.
 |
Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại ngữ Hà Lê Kim Anh ủng hộ chủ trương quốc tế hóa đào tạo và đề xuất bổ sung yêu cầu về năng lực tiếng Anh đầu vào, nhằm giúp sinh viên sẵn sàng theo học các học phần chuyên môn bằng tiếng Anh. Bà cũng đề nghị cân nhắc công nhận cả các tổ chức kiểm định chất lượng trong nước có uy tín bên cạnh các tổ chức quốc tế, để đảm bảo tính khả thi trong giai đoạn đầu triển khai.
 |
Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên Lê Thanh Sơn cho rằng quy định 03 bài công bố quốc tế đối với nghiên cứu sinh là khá cao, nhất là trong các ngành thực nghiệm. Ông đề xuất chỉ nên yêu cầu 02 bài, đồng thời kiến nghị đơn giản hóa thủ tục bảo vệ luận án để phù hợp với chuẩn quốc tế. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của học bổng và tài trợ từ doanh nghiệp để hỗ trợ nghiên cứu sinh, nhất là trong bối cảnh kinh phí nhà nước còn hạn chế.
 |
Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Việt Nhật Nguyễn Hoàng Oanh, đánh giá cao tính tiên phong của các quy chế và chia sẻ kinh nghiệm triển khai công nhận tín chỉ giữa Trường ĐH Việt Nhật và Đại học Waseda (Nhật Bản). Theo ông, việc công nhận tín chỉ nên dựa vào đánh giá lộ trình đào tạo thay vì ràng buộc cứng ngay từ đầu theo danh sách top 200 trường. Ông cũng cho rằng, tiêu chí “top 200” nên áp dụng cho từng ngành đào tạo thay vì toàn bộ trường, để đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với thực tế.
 |
Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế Lê Trung Thành khẳng định năm mục tiêu cốt lõi của quy chế: thu hút nhân tài, nâng thứ hạng quốc tế, đa dạng hóa nguồn tài chính, gắn kết với nhu cầu doanh nghiệp và cụ thể hóa Nghị quyết 57. Ông đề nghị quy định rõ tỷ lệ môn học tham khảo từ chương trình top 200, xây dựng khung học phí tương xứng với chất lượng và có chính sách đãi ngộ, hỗ trợ cho giảng viên tham gia giảng dạy chương trình này.
 |
Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn Hoàng Anh Tuấn ủng hộ việc mở rộng phạm vi các ngành được áp dụng quy chế chuẩn quốc tế, bao gồm cả các ngành xã hội nhân văn có thế mạnh đặc thù. Ông đánh giá cao việc đưa khái niệm “chuyên môn phù hợp” vào quy chế tuyển sinh tiến sĩ, coi đây là một bước đột phá giúp tháo gỡ những rào cản hành chính cứng nhắc. Ông cũng đề xuất ĐHQGHN cần tăng cường đầu tư nguồn lực cho nghiên cứu sinh, phát triển tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai và tập trung xây dựng đội ngũ giảng viên có năng lực giảng dạy và nghiên cứu bằng tiếng Anh.
 |
Giám đốc Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Tạ Thị Thu Hiền, bày tỏ sự thận trọng với yêu cầu kiểm định bởi tổ chức quốc tế, điều này có thể dẫn tới những rào cản hành chính không cần thiết. Theo bà, nên định nghĩa rõ ràng khái niệm “chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế”, tránh các cách hiểu khác nhau giữa các đơn vị. Đồng thời, bà nhấn mạnh vai trò của thiết kế chương trình theo mô-đun, tăng khả năng lựa chọn và linh hoạt cho người học.
 |
Viện trưởng Viện Đào tạo số và Khảo thí Nghiêm Xuân Huy đề xuất 05 nhóm giải pháp để đảm bảo tính khả thi của quy chế, bao gồm xây dựng bộ tiêu chí năng lực chung, định lượng hóa các tiêu chuẩn, triển khai thí điểm ở một số đơn vị có thế mạnh, xây dựng đề án phát triển giảng viên cấp ĐHQGHN và thiết lập khung giám sát đảm bảo chất lượng gắn với KPI cụ thể.
 |
GS.TS Mai Trọng Nhuận, Chủ tịch Hội đồng Đảm bảo chất lượng khẳng định quy chế lần này cần mang tính đột phá và tiên phong, vận dụng tối đa tinh thần Nghị quyết 57. Ông đề xuất 08 tiếp cận quan trọng để xây dựng quy chế: tích hợp kiểm định quốc tế uy tín, đào tạo - nghiên cứu - khởi nghiệp, quản trị hiện đại, cá thể hóa học tập và đặc biệt là đảm bảo chất lượng đi trước quá trình tổ chức đào tạo. Ông cũng đề xuất định nghĩa ngắn gọn về “chương trình chuẩn quốc tế” và nhấn mạnh rằng mục tiêu quan trọng nhất vẫn là đạt được chuẩn đầu ra thực chất, thay vì chỉ rút ngắn thời gian đào tạo.
Kết luận tọa đàm, Phó Giám đốc Đào Thanh Trường ghi nhận tất cả các ý kiến đóng góp tâm huyết của các đại biểu và nhấn mạnh, ĐHQGHN sẽ hoàn thiện hai quy chế trên cơ sở tiếp thu đầy đủ các đề xuất phù hợp. Ông đặc biệt ủng hộ đề xuất xây dựng đề án song song về đào tạo đại học và tiến sĩ theo chuẩn quốc tế, trình Chính phủ phê duyệt để xin cơ chế đặc thù và hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, tạo điều kiện cho ĐHQGHN phát triển đột phá trong giai đoạn tới.
' /></svg>)