|
I. Thực trạng sinh viên nữ hiện nay tại các trường đại học
1. Về số lượng
a) Về số trường ĐH, CĐ: Năm 1987, cả nước có 101 trường đại học và cao đẳng (63 trường đại học, chiếm 62%; 38 trường cao đẳng, chiếm 38%), đến tháng 9/2009 có 376 trường đại học và cao đẳng, tăng gấp 3,7 lần (150 trường đại học, chiếm 40%, gấp 2,4 lần và 226 trường cao đẳng chiếm 60%, gấp 6 lần).
Cả nước có 35/63 tỉnh thành lập trường đại học mới, trong đó: 23 tỉnh có thêm 1 trường; 10 tỉnh có thêm 2 - 3 trường; riêng thành phố Hồ Chí Minh có thêm 18 trường đại học và Hà Nội (mở rộng) có thêm 23 trường, chiếm tỷ lệ 43% số trường đại học thành lập mới và nâng cấp.
Số lượng trường đại học, cao đẳng ở vùng cao, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn đã tăng lên: Tây Bắc (1 trường đại học, 8 trường cao đẳng); Tây Nguyên (3 trường đại học, 10 trường cao đẳng); đồng bằng sông Cửu Long (11 trường đại học, 27 trường cao đẳng).
Quy mô các trường đại học tăng, tạo điều kiện cho các tầng lớp nhân dân có cơ hội tiếp cận với giáo dục đại học, nhất là con em đồng bào dân tộc thiểu số, học sinh nữ ở khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa, miền núi,.
b) Về số lượng nữ sinh viên
Số lượng nữ sinh viên trúng tuyển vào đại học, cao đẳng hệ chính quy tăng dần qua các năm
THỐNG KÊ SỐ THÍ SINH NỮ TRÚNG TUYỂN ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG GIAI ĐOẠN 2004 – 2008
|
Năm |
Số thí sinh trúng tuyển |
Số thí sinh trúng tuyển là nữ |
|
2004 |
217.279 |
98.856 (45,49%) |
|
2005 |
240.642 |
121.488 (50,48%) |
|
2006 |
285.254 |
149.926 (52,56%) |
|
2007 |
363.619 |
190.295 (52,33%) |
|
2008 |
437.564 |
237.122 (53,88%) |
|
Bình quân |
308.870 |
159.537 (51,65%) |
Năm học 2007 -2008, trong tổng số 1.180.547 sinh viên (bao gồm cả chính quy và vừa làm vừa học), số sinh viên nữ là 571.523, chiếm 48,41%. Năm học 2008-2009, trong tổng số 1.242.778 sinh viên, số sinh viên nữ là 602.676, chiếm 48,49%.
Như vậy, tỷ lệ sinh viên nữ trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng hệ chính quy cũng như tỷ lệ sinh viên nữ của các loại hình đào tạo đều chiếm tỷ lệ tương đối cao và tăng dần qua các năm. Số lượng nữ sinh theo các ngành nghề đào tạo có sự khác nhau, sinh viên nữ chiếm tỷ lệ cao trong các trường khối ngành sư phạm, xã hội, kinh tế. Các ngành kỹ thuật tỷ lệ sinh viên nữ nhìn chung còn thấp (Trường ĐH Bách khoa Hà Nội tỷ lệ sinh viên nữ chưa đến 20%, trong khi đó tỷ lệ này ở Trường Đại học Ngoại thương khoảng gần 80%; trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng, tỷ lệ nữ chiếm khoảng 15%, Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng, tỷ lệ nữ khoảng 73%).
2. Về chất lượng
a) Những kết quả đạt được
- Đa số sinh viên nữ đều có ý thức học tập tốt, có tinh thần phấn đấu vươn lên, tích cực tham gia nghiên cứu khoa học và có ý thức tham gia các hoạt động xã hội trong và ngoài nhà trường.
Trong số hơn 130 thủ khoa tốt nghiệp năm 2009 tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội, có 60% thủ khoa là nữ. Năm 2009, đã có 6 trong 30 em đoạt giải cao trong kỳ thi Olympic Quốc tế và khu vực các môn học. Trong chương trình học bổng của Chính phủ Nhật Bản 2010, trong số 6 ứng viên trúng tuyển đại học tại Nhật Bản khối ngành xã hội, có 5 là sinh viên nữ (83%). Hàng năm, thông qua Đề án Đào tạo cán bộ khoa học, kỹ thuật tại các cơ sở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiều nữ sinh đã được cử đi học đại học ở nước ngoài (Năm 2009, đã có 68/161 sinh viên nữ (42,2% )được xét tuyển đi học đại học ở nước ngoài bằng ngân sách Nhà nước). Ngày 29/12/2009, đã có 153 sinh viên nữ trong 247 (62%) gương mặt sinh viên tiêu biểu được vinh danh nhận Giải thưởng Sao Tháng giêng dành cho các cán bộ Đoàn, Hội xuất sắc của Trung ương Hội sinh viên Việt Nam và Báo Sinh viên Việt Nam. Đây là những kết quả đáng ghi nhận về sự nỗ lực học tập, phấn đấu của nữ sinh viên. Thống kê tại 109 trường ĐH, CĐ năm học 2007-2008, trong số gần 27 nghìn sinh viên được khen thưởng vì có thành tích trong học tập, nghiên cứu khoa học, số sinh viên nữ chiếm 52,5%.
- Nhằm khuyến khích các sinh viên nỗ lực phấn đấu vươn lên trong học tập, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quy định về học bổng khuyến khích học tập, trong đó các trường dành từ 10-15% tiền học phí thu được làm quỹ học bổng khuyến khích học tập và mức học bổng tối thiểu bằng mức học phí. Chương trình tín dụng đào tạo trong nhiều năm qua, đặc biệt là từ năm 2007, khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 157/2007/QĐ-TTg về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, với số tiền khoảng 10 triệu đồng/năm/sinh viên cho vay từ chương trình tín dụng đã giúp rất nhiều sinh viên hoàn cảnh kinh tế khó khăn vượt qua được nguy cơ phải bỏ học, yên tâm học tập, giúp cho các trường đảm bảo tốt công tác giảng dạy, trong đó có rất nhiều sinh viên nữ:
Đến 31/12/2009 đã có 1.671 nghìn HSSV của 1.531 nghìn hộ gia đình được vay vốn với tổng số tiền hơn 18 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng gần 30% tổng số học sinh, sinh viên đang học tại các trường đào tạo. Trong đó:
Dư nợ cho vay sinh viên đại học là 7.630 tỷ đồng đối với 684 nghìn sinh viên (chiếm 41% tổng số SV)
Dư nợ cho vay sinh viên cao đẳng là 4.000 tỷ đồng đối với 351 nghìn sinh viên (chiếm 21% tổng số SV)
- Chính sách cử tuyển của Nhà nước hàng năm đã tạo cơ hội cho nhiều sinh viên nữ là người dân tộc thiểu số được tuyển chọn vào các trường Đại học và là nguồn cán bộ nữ để trở về làm việc tại vùng cao, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường dự bị đại học dân tộc đã thu hút nhiều con em các dân tộc vào học, tạo cơ hội cho các em nữ có cơ hội được đến trường (Trường Dự bị Đại học Dân tộc Sầm Sơn: hơn 50% sinh viên nữ).
- Trong điều kiện cơ sở vật chất ở các nhà trường còn nhiều khó khăn, chỗ ở trong ký túc xá chỉ đáp ứng được rất ít nhu cầu của sinh viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quy chế HSSV nội trú trong các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, theo đó, sau các đối tượng ưu tiên thuộc diện chính sách, sinh viên nữ là một trong những đối tượng được ưu tiên ở trong ký túc xá của nhà trường.
- Trong mấy năm gần đây, việc quan tâm, hỗ trợ nữ sinh vượt khó học tập và khuyến khích phát triển tài năng được các nhà trường và nhiều cá nhân, tổ chức quan tâm. Từ năm 2002 đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Công ty Kimberly Clark trao gần 6 tỷ đồng học bổng cho hơn 4 nghìn nữ sinh các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, đây là sự hỗ trợ đáng kể để tạo cơ hội và khuyến khích các em tiếp tục học tiếp lên đại học. Trong nhiều năm nay, Trung ương Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã tổ chức cho đại diện nữ sinh viên xuất sắc, có thành tích trong nghiên cứu khoa học của các trường đại học gặp mặt các nhà khoa học nữ được nhận giải thưởng Kovalepskaia, đã giúp các nữ sinh được học hỏi và khuyến khích lòng tự hào, ý chí phấn đấu vươn lên trong học tập, nghiên cứu khoa học của nữ sinh.
- Công tác phát triển Đảng trong HSSV đã được nhiều trường quan tâm. Trong 3 năm từ 2005 đến 2008, trong gần 300 trường ĐH, CĐ, TCCN đã tổ chức cho hơn 41 nghìn lượt HSSV đi học lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng và kết nạp được 3.802 HSSV vào Đảng, trong đó có nhiều sinh viên là nữ (ngày 3/2/2010 vừa qua, Trường Đại học Kinh tế TPHCM đã tổ chức Lễ kết nạp Đảng cho 8 sinh viên là đoàn viên ưu tú, trong đó có 7 sinh viên nữ).
- Trong nhiều trường đại học, trong nhiều năm nay đều tổ chức các hoạt động tôn vinh nữ sinh như cuộc thi nữ sinh tài năng, nữ sinh thanh lịch đã động viên được nhiều sinh viên tham gia, tạo sân chơi lành mạnh và khuyến khích nữ sinh tự tin, năng động hơn. Các hoạt động thể dục thể thao mang tính đặc thù của nữ sinh như thể dục nhịp điệu, Dance sport, bóng bàn, bóng chuyền, cầu lông,... nhằm nâng cao thể chất cho nữ sinh được các nhà trường quan tâm tổ chức. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các nhà trường thành lập trung tâm hỗ trợ sinh viên, trong đó ngoài việc tư vấn, hỗ trợ tìm việc làm, nhiều trường đã làm tốt việc tư vấn tâm lý, tình cảm, giúp các em tháo gỡ được các vướng mắc, vượt khó vươn lên trong học tập.
b) Một số hạn chế
- Nhìn chung nữ sinh viên còn hạn chế về kỹ năng sống, kỹ năng xã hội. Một bộ phận nữ sinh thiếu bản lĩnh, chưa nhận thức đúng về tình bạn, tình yêu, sống thực dụng, làm mất đi giá trị đạo đức truyền thống, thậm chí cá biệt có nữ sinh còn vi phạm pháp luật. Thẩm mỹ văn hóa, âm nhạc của nữ sinh còn nhiều bất cập, một bộ phận còn bị lệch lạc trong tiếp thu văn hóa, âm nhạc khi hội nhập. Trong điều kiện bùng nổ các phương tiện truyền thông, các nữ sinh được tiếp cận nhanh với các nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Tuy nhiên điều kiện đó ảnh hưởng không nhỏ đến nhận thức thẩm mỹ của nữ sinh. Vẫn còn một số nữ sinh đến trường bằng trang phục thiếu nghiêm túc. Gần đây, dư luận xã hội lo ngại hiện tượng “sống thử” trong một bộ phận sinh viên.
- Về mặt kiến thức chuyên môn, học sinh, sinh viên hiện nay nói chung và nữ sinh nói riêng được trang bị khá tốt, tuy nhiên điểm yếu của sinh viên hiện nay cũng như sinh viên nữ có tâm lý thay đổi công việc, không có tầm nhìn lâu dài, quan tâm nhiều đến việc kiếm sống trước mắt, dễ nản lòng khi kết quả không như ý muốn. Nhiều nữ sinh thiếu kỹ năng xã hội, khả năng làm việc theo nhóm yếu, thụ động, thiếu kỹ năng trình bày, thuyết trình, chưa tự tin trong công việc, hành vi ứng xử hạn chế.
- Về phía các nhà trường: hiện tại, trong ngành giáo dục chưa có cơ chế đặc thù riêng cho các hoạt động của nữ sinh mà hầu hết các trường vận dụng quy định chung để có những ưu đãi đối với các nữ sinh viên có thành tích học tập tốt, rèn luyện tốt. Các điều kiện sơ sở vật chất cần thiết cho các hoạt động và sinh hoạt giới trong nhà trường chưa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của giới, đặt biệt là đối với nữ sinh. Việc chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản cho nữ sinh chưa được quan tâm đúng mức.
II. Một số giải pháp nâng cao số lượng và chất lượng sinh viên nữ
Ngày 27/10/2009, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Chỉ thị số 7823/CT-BGDĐT về nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục đại học năm học 2009-2010 với chủ đề “Đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng và đẩy mạnh đào tạo theo nhu cầu xã hội”. Ngày 6/01/2010, Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Nghị quyết số 05- NQ/BCSĐ về đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010-2012. Ngày 11/01/2010, Bộ trưởng Bô Giáo dục và Đào tạo đã ký Quyết định 178/QĐ-BGDĐT ban hành Chương trình hành động triển khai thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/BCSĐ ngày 06/01/2010 của Ban Cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đó đã xác định 11 nhiệm vụ cụ thể để triển khai. Đây là khâu đột phá để bảo đảm và nâng cao chất lượng giáo dục đại học, trong đó có chất lượng nữ sinh viên.
1. Giải pháp về nhận thức
- Tạo sự chuyển biến đồng bộ trong nhận thức của các Bộ, ngành, các cấp ủy đảng, chính quyền và toàn xã hội về vai trò, vị trí của phụ nữ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong đó, nữ sinh viên là lực lượng quan trọng tiên phong đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc.
- Các cấp quản lý giáo dục, các nhà trường thường xuyên bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực, kỹ năng quản lý về giáo dục, cung cấp thông tin cho đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên các trường đại học, cao đẳng trong công tác sinh viên, đặc biệt là đối với nữ sinh.
2. Giải pháp về tăng cường năng lực cho nữ sinh
- Nâng cao vị thế của nữ sinh, tạo sự bình đẳng thực sự, không lạm dụng ‘ưu tiên”, “ưu đãi’ mà chú trọng vào sự hỗ trợ nữ sinh phát huy năng lực thật sự, chủ động kiến tạo cuộc sống trong tương lai ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường.
- Phát triển đa dạng các loại hình đào tạo nhằm tạo cơ hội cho các nữ sinh học tập phù hợp với điều kiện và năng lực của bản thân.
3. Giải pháp về hỗ trợ
- Tạo các sân chơi bổ ích cho nữ sinh trong các nhà trường như sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể thao, các câu lạc bộ để sinh viên rèn luyện kỹ năng, trở thành công cụ hỗ trợ cho học tập.
- Tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp việc làm, giáo dục bình đẳng giới trong các trường phổ thông để giúp các em có định hướng đúng đắn trong việc thi tuyển sinh vào các cấp học cao hơn.
- Tăng cường các hoạt động hỗ trợ cho nữ sinh như ký túc xá, nhà ăn, tư vấn việc làm, tư vấn tâm lý, tình cảm ...
- Huy động các nguồn tài trợ để hỗ trợ nữ sinh nghèo, khuyến khích nữ sinh tài năng.
- Hỗ trợ các điều kiện thời gian, vật chất cần thiết cho các hoạt động về sinh hoạt giới trong nhà trường phù hợp với các điều kiện tâm sinh lý của nữ sinh.
- Chú trọng công tác chăm sóc sức khỏe cho nữ sinh, đặc biệt là sức khỏe sinh sản và giáo dục giới tính.
|
